Errial Txiki
Uda honetan, ostalaritzako enpresarien pozerako eta donostiar askoren enbarazurako, turistek kaleak bete dituzte. Turismoa jarduera modernoa da, baina bisitariak beti egon dira gure artean. Ez XIX. mendearen amaieran, errege gortearen etorrerarekin iritsi zitzaigun zentzuan, eta, batez ere, Lehen Mundu Gerraren ondoren iritsi zitzaigun zentzuan. Beste modu batean baizik, merkataritzakoa, trukekoa, aterpekoa…
Duela aste batzuk, hedabide honetan bertan, haserre idatzi nuen turismo gidari batzuek kanpotarrei ematen zizkieten azalpenetaz eta jarreraz. Gure hirian gertatutakoarekin zerikusirik ez zuten istorioak asmatzen dituztelako. Ikusten zuten, eta uste dut abuztu saturatu honetan joera ez dela asko aldatu, leku edo pasarte historiko batek eskaini zezakeen algara. Besterik ez.
Turismo gidariak bereziki hutsalak badira, antzeko zerbait pentsa dezakegu turistei buruz, astebetean bisitatu beharreko hiri pakete batekin iristen direnak eta batzuetan Cuencan edo Donostian dauden ez dakitenak. Aurreko astean turista txiletar batzuek gelditu ninduten, eta Gipuzkoaz galdetu zidaten. Plaza zela pentsatu nuen, baina berehala ukatu zuten. Herri edo hiri baten bila zebiltzan. Nonbait zerbait irakurria zuten eta nahi bezala interpretatu zuten. Amore eman nuen.
Duela egun batzuk erromes batekin topo egin nuen, Oriotik abiatuz Igeldotik nentorrela. Existitzen ez zen baina nonbait irakurria zuen iturri bati buruz galdetzen zidan. Hurbilen genituen biak jakinarazi nizkion, ordu erdira bata, hogei minutura bestea. Baina existitzen ez zenarengatik galdetzen segitu zuen. Ezinezkotzat jo nuen.
Egun berean, Ondarretan behera nindoala, gazteleraz hitz egiten zuten eta Loretopeko pasabideari begira zeuden turista batzuen aurrean gelditu nintzen. Han, lekurako toponimo gisa erabilia omen zen loro baten ustezko tontor baten bila ari ziren. Merezi al zuen akatsa zuzentzea? Saiatu nintzen. Baita alferrik ere. Loroa ikusten zuten, mokoa eta ez dakit zer gehiago. Beraz, amore eman nuen berriz, eta esan nien kaian pirata talde bat zegoela eta koadrila bakoitzak maskota loro bat zeramala. Txantxa zen. Harrituta begiratu ninduten, une batez zalantzan jarri zuten nire baieztapena, eta azkenean erantzun zidaten piratak iraganeko gaiak zirela, oraingoak azoketan eta jolas parkeetan soilik zeudela, eta ea turistak izateagatik adarra jo nahi nien.
Taldea utzi eta Parte Zaharrera joan nintzen. Kaitik igaro eta festetako pirata batzuk agurtu nituen. Lurra zapaldu, eta Narrika eta Ikatz kaleen arteko izkinan eseri nintzen. Eta turismoak hiztegirako izenik ere ez zuen garai haietara eramaten utzi nion neure buruari. Izkina horretan bertan, Linok, Errial Txiki goitizena zuenak, tabako denda bat zuen, hain zuzen. Ameriketatik ekarritako tabakoa, ospe onekoa.
Marinelen batek ekarri zion behin, duela mende pare bat, landarearen hosto lehorren ondoan, loro bat, bere dendako oihartzun nagusia bihurtu zena hamarkada luzez. Egiazko loroa. Hori bai, hainbeste bisita izan zituen, azkenean loroak «Ra, Ra, Lino Okerra» besterik ez zuela oihukatzen. Garaiko loro haiek benetakoak ziren. Ez, ordea, gaur egungo kanpotarrak bezalakoak, sareetan irakurtzen dituzten txorakeriak errepikatzen dituztenak. Loro modernoak ez zaizkit gustatzen.
