Kaldereroak, donostiarren festa bat
Danborradaren ondoren, donostiarren festarik benetakoen horren ondoren, eta Sarriegiren akordeak ahazteko astirik izan gabe, donostiarren beste festa bat ospatzeko entseguetara itzuli gara, kaldereroen entseguetara. Hauek ere Sarriegiren melodien erritmoan egin ditugu.
Danborradan jantzi egiten gara (agian mozorrotu egiten gara), kaldereroetan mozorrotu egiten gara (ez gara janzten), baina bitxiki, kaldereroak danborrada bezain festa donostiarra bada ere, ez dugu modu berean bizi izaten.
Kaldereroak zergatik ospatzen dira? Kaldereroak hiriko gertaera baten aitzakian egiten ditugu, askotariko artisauen tribu nomadak metalezko lapikoak konpontzera iristen zirenekoa. Festa honek bide ematen zion inauteriei.
Festa honek ez du danborradak duen sinbolismoa. Parte hartzaileek modu informalean egiten dute, orden zehatz bat jarraitu gabe. Kanta eta dantza egiten da, danborradarako konposatu zituen bezala, Sarriegi maisuak donostiarren bigarren festa handi honetarako egin zituen martxekin.
Festa honen zale bihurtu nintzen 1980ko hamarkadan, Parte Zaharreko kaldereroen konpartsa ikustera joaten ginen garaian. Hainbat lagunek berpiztu eta egonkortu zuten kaldereroen festa Donostian: Cotian Lucasek, Tomas Hernandezek eta Manu Urbinak, besteak beste. Ondoren, Jose Antonio Anterok Grosen sortu zuen konpartsa bat, eta Juanjo Galdonak Antiguan.
2000. urtean talde txiki bat osatu genuen, eta Amara auzoko kaldereroen lehen konpartsa antolatzea erabaki genuen. Iñaki Olasagasti (Amara Berri), Oscar Varela (Lagun Berriak), Fernando Ochoa (Santiagomendi), Javi Lodoso (Ikasbide) eta ni neu (Amara Berri) elkartu ginen, baita Iñaki Regil ere, gure tribuko nagusia.
Bitxia zen: kaldereroen tribuak Amaratik sartzen ziren, baina auzoak ez zuen konpartsarik. Konpartsarik ez zuen auzo bakarra zen. Javier Sada gonbidatu genuen lehen erregina izan zedin, eta hamar urtez bere diskurtsoez gozatu genuen. Ondoren etorri ziren Antxon Gutierrez eta Juantxo Urola.
Azkenik, gustatuko litzaidake Amarako konpartsaren inguruko datu bitxi bat azpimarratzea. Danborradetako eta kaldereroetako kideen parte hartzea konparatzen dugunean zera sumatu dugu: kaldereroen parte hartzaileen erdiek ez dute danborrada batean jotzen, hau da, ez zaie diziplina danborraria gustatzen. Aldi berean, danborradetako kideek ez dute interesik kaldereroen konpartsetan parte hartzeko.
Kantatzea gustatzen bazaigu (abesbatzak, kantu jira, sagardotegiak, agurrak eta abar) eta mozorrotzeko ohitura baldin badugu (Tolosako Inauteriak)… galdera bat botako dut: bi alderdi horiek biltzen dituen Donostiako festa bat baldin badugu, zergatik ez dugu indartzen?