Jose Bizente Etxagarai kronikariaren omenezko plaka erakutsi duten unea. (Argazkia: Agurtzane Altuna)
Hiriaren suntsitzea eta ondorengo berreraiketaren Bigarren Mendeurrena dela eta, Donostiako Udalak Jose Bizente Etxagarai (1773-1855) omendu nahi izan du. Parte Zaharrekoa zen Etxagarai, eta hiriari eta hiriko jaiei buruzko hainbat lan idatzi zituen. Udal langilea ere izan zen, alondegiko administrari gisa eta Merkataritza batzordean ere lan egin baitzuen.
Kronista donostiarrari eta bere lanari keinu bat egiteko, zeramikazko irudi bat jarri dute Konstituzio plazan, Liburutegi Zaharreko horma batean.
Etxagarai plazari begira
Juan Luis Landak egin du ilustrazioa eta Alaitz Andonegik zeramikazko plaka. Irudian Jose Bizente Etxagarai duela 200 urteko Plaza Berriko balkoi batean ageri da, udaletxe zaharra parean duela, herritarrei begira dago pentsakor. “Aurpegi ilunez ageri da, pentsakor, handik ordu gutxira hiria suntsituko zutela sumatuko balu bezala”, azaldu du Landak. Ilustrazioa egiteko orduko bizimoduari erreferentzia egiten dieten hainbat dokumentu aztertu dituela onartu du Landak, eta duela bi mendeko donostiarren ohiko egun bat islatzen saiatu dela bere marrazkiekin.
Irudia osatzeko, Etxagarairen bertsorik ezagunenak ere idatzi dituzte plakan, hiriaren suntsipenari buruzkoak:
Donostiako plazaren setioa, asaltoa, zakuratzea eta sutea tropa aliatu angloportugaldarren aldetik.
Etxagaraik ordura arte idatzitako lan guztiak galdu zituen 1813ko erasoaren ondorioz. Hala ere, bere omenezko plaka jartzeaz gain, bere bertsoak
Su haietatik hitz hauek koadernoan eta webgunean bildu dituzte.
