'Ura, ibaiak eta herriak' argazki erakusketa ireki dute San Telmo Museoan
Atal berezi bat eskaini diote Urumeak inguruetan sortutako kaltetuei, eta hainbat jarduera paralelo antolatu dituzte maiatza bitartean.
Urez inguratuta bizi da gizakia, eta bere gorputzaren %75 ere urak osatzen du. Gizakia bizirik mantentzeko ezinbesteko likidoa du ura, baina buruhausteak eta sarraskiak ere sortzen ditu. Hori guztia kontuan izanik, Ura, ibaia eta herriak erakusketa zabaldu dute San Telmo Museoaren Laborategia gunean, gaur eguerdian. Uraren inguruko arazo eta gatazken giza alderdia biltzen du erakusketak. Zehazki, nazioarteko hainbat argazkilarik 20 kasu adierazgarri jaso dituzte iruditan, pertsona horien minak, etsipenak eta esperentzak azaltzeko. Gaurko aurkezpenean zehaztu dutenez, munduko 1.000 milioi pertsonek ez dute edateko ura bermatuta, eta egunean 10.000 lagun inguru hiltzen dira arazo horrengatik. “Urez inguratuta bagaude ere, ura ez dago denen eskura. Datuek informazioa eskaintzen digute, baina lekukotasunak barrura iristen dira”, azpimarratu du Juan Karlos Izagirre alkateak. Gertuko kasuei ere kasu egin die erakusketak; hala, Txomin Enea eta inguruko bizilagunei Urumeak sortutako kalteen berri ikus daiteke, baita Jaizkibelen akuiferoen kudeaketa. “Txomineko bizilagun Domingok dio ‘Ibaiak behin batean kendu geniona berreskuratu nahi du’; eta alkate moduan, auzoarekiko dugun konpromisoa berretsi nahi dut, arazoa konpontzeko”, gehitu du Izagirrek.
Ura, ibaiak eta herriak proiektua 2009an sortu zuten. Erakusketa honen lehenengo egoitza Oslo izan zen urte hartan bertan, eta geroztik Europako eta Amerikako hainbat herrialdetan izan da ikusgai. Proiektuaren zuzendaria Pedro Arrojo da, Zaragozako Unibertsitateko irakaslea eta Ingurumenaren 2003ko Goldman Saria. Erakusketaren komisarioa, berriz, Tove Heiskel proiektuaren koordinatzaile eta zuzendari artistikoa da. Biak ere San Telmoko aurkezpenean egon dira. Arrojoren arabera, ikusezinak ikustarazi nahi dituzte erakusketarekin; horregatik, aurpegiak eta izen abizenak jarri dizkiete kaltetuei, eta euren ahotatik entzundako gertakariak txertatu dituzte paretetan. “Ikusezinak lehen lerroan jarri nahi genituen. Estatistikak entzutera ohituak gaude, eta ahaztu egiten ditugu, baina ama baten ahotik entzuten badugu kutsatutako ura edateagatik bere alaba hil egin dela, hori ez zaigu ahaztuko”, zehaztu du Arrojok.
SEI ARDATZ NAGUSI
Sei ardatz nagusitan banatu dute erakusketa ibiltaria, eta Donostiako erakusketarako zazpigarren atal bat gehitu dio San Telmo Museoak, tokiko bi kasurekin: Urumea eta Jaizkibel. Honako atalek osatzen dute erakusketa: Presa handiak eta populazio desplazamendu masiboak, Txina, India eta Mexikoko kasuen irudiekin; Giza Eskubideak, indarkeria eta ura, Palestina eta Israel, Chixoyko presa, Guatemala; Tigris gaineko urtegia, Turkia; Hondamendiak eta herrien ahuldadea, Vajont-eko presa, Italia, Katrina urakana, AEB; Ekosistema akuatikoen degradazioa eta gosea, hainbat adibiderekin: Araleko itsasoaren desagerpena, Uzbekistan, Chad lakuaren katastrofe ekologikoa, Nigeria, Niger, Chad eta Kamerun, Gibe 3ko presa Etiopian eta Mekong ibaia, Tailandia, Laos eta Cambodia; Pribatizazioa eta ura eta saneamendua izateko giza eskubidea, pribatizazioaren kontrako borroka Cochabamban, Bolivia; Santiago ibaiaren kontaminazioa, Mexiko; urre meategiak Cajamarcan, Peru; Garaipenak eta aukera onak, Altako urtegiaren aurkako borroka, Norbegia; ASA proiektua, “Milioi bat landa uraska” Brasilen; mazahua emakumeen ura lortzeko borroka Mexikon; eta tokiko bi kasuak, bideo eta argazkien bidez: Urumea ibaiaren kasua, Haritzalde Naturzaleen Elkartearekin landu dutena, eta Jaizkibelen akuiferoen kudeaketa, Joserra Enparan eta Angel Alkainen laguntzarekin egin dutena.
Erakusketa gaurtik maiatzaren 31 arte egongo da zabalik, asteartetik igandera, 10:00etatik 20:00etara. Sarrera doakoa da. Gainera, erakusketaren harira, hainbat jarduera antolatu dituzte, museoan bertan zein auzotan. Hona hemen egitaraua:
MARTXOA:
URA UNIBERTSITATEAN.
‘Ura, ibaiak eta herriak’ erakusketa aurkeztu dute eguerdian; irudian, ezker eskuin: Susana Soto, Nerea Txapartegi, Pedro Arrojo, Juan Karlos Izagirre eta Tove Heiskel. (Argazkia: E. Zabala)
- Urumea, ibaiaren giza alderdia, Lolo Vasco argazkilariaren erakusketa. Donostiako Eskola Politeknikoa, beheko solairuan.
- Martxoak 20. Uraren eta saneamenduaren giza eskubidea eta pribatizazio presioen aurrean; 19:00etatik 21:00etara, San Telmo Museoko areto nagusian. Haritzalde eta Ekologistak Martxan–ek antolaturik, EHU eta San Telmo Museoaren laguntzarekin.
- Martxoak 21. Mintzodromoa. 10:00etatik 12:00etara eta 16:00etatik 17:00etara; San Telmo Museoan. Uraren ikuspegien inguruan euskaraz hitz egiteko aukera. Parte hartzeko: mintzalaguna@bagera.net
- Martxoak 22. Uraren Nazioarteko Eguna.
- Martxoak 23.
- Martxoak 27.
- Martxoak 29 eta 30. Urumea gertutik ezagutuz. Bisitaldi gidatuak Urumea ibaian zehar eta ertzetik uraren sekretuen bila. Ibaian ibiltzeko txalupa (motorrez) eta trainerua (arrauning.com) jarriko dituzte aukeran. Aldi berean, ibai ertzetik oinez egingo dute ibilaldia partaideek. Antolatzailea: Haritzalde. Parte hartzeko: naturzale@haritzalde.org
- Apirilaren 1etik 30era. Urumea, ibaiaren giza alderdia, Lolo Vasco argazkilariaren erakusketa. Okendo jatetxean (Okendo kalea).
- Apirilak 2. Urumea ertzeko industria ondarearen aztarnak; Ereñotzuko auzo etxeko aretoan, 19:30ean. Hizlaria: Alfredo Moraza, Aranzadi Zientzia Elkarteko arkeologoa.
- Apirilak 3. Urtegi handien erabilpena XXI. mendean, eztabaidan mahai-ingurua. San Telmo Museoan, 19:00etatik 21:00etara. Haritzalde eta Ekologistak Martxanek antolaturikoa, EHU eta San Telmo Museoaren laguntzarekin.
- Apirilak 5. Haur festa Martutenen. Musika, dantza, ipuinak, tailerrak, haur jolasak eta astoak, 10:00etatik 13:30era. Antolatzaileak: Haritzalde, Loiolako kultur etxea, Arantzazuko Ama ikastola, Martuteneko auzo elkartea eta Martuteneko Haurtxokoa eta Gaztelekua.
- Apirilak 12 eta 13. Urumea gertutik ezagutuz. Urumea gertutik ezagutuz. Bisitaldi gidatuak Urumea ibaian zehar eta ertzetik uraren sekretuen bila. Ibaian ibiltzeko txalupa (motorrez) eta trainerua (arrauning.com) jarriko dituzte aukeran. Aldi berean, ibai ertzetik oinez egingo dute ibilaldia partaideek. Antolatzailea: Haritzalde. Parte hartzeko: naturzale@haritzalde.org
- Apirilak 26. Haur festa Loiolan; Musika, dantza, ipuinak, tailerrak, haur jolasak eta astoak; 10:00etatik 13:30era. Haritzaldek antolatua, Loiolako kultur etxea eta Sustrai aisialdi taldearekin batera.
- Maiatzaren 1etik 31ra. Urumea, ibaiaren giza alderdia, Lolo Vasco argazkilariaren erakusketa, Botanika jatetxean (Foru pasealekuan).
- Maiatzaren 6tik 14ra. Ura eta Hiria 2020 erakusketa, San Telmo Museoan. Mondragon Unibertsitateko Ingenieritzako 3. mailako ikasleek egindako lanen erakusketa.
- Maiatzak 8. Uraren Zuzentarau Markoaren erronka Nagusia: Gure ibaiekin bakea egitea mahai-ingurua. San Telmo Museoan, 19:00etatik 21:00etara. Haritzalde eta Ekologistak Martxanek antolaturik, EHU eta San Telmo Museoaren laguntzarekin.
- Maiatzak 10 eta 11. Urumea gertutik ezagutuz. Urumea gertutik ezagutuz. Bisitaldi gidatuak Urumea ibaian zehar eta ertzetik uraren sekretuen bila. Ibaian ibiltzeko txalupa (motorrez) eta trainerua (arrauning.com) jarriko dituzte aukeran. Aldi berean, ibai ertzetik oinez egingo dute ibilaldia partaideek. Antolatzailea: Haritzalde. Parte hartzeko: naturzale@haritzalde.org
- Maiatzak 14. Hiritarren eztabaida foroa: Urumea ibaiaren kudeaketa, uholde-arriskuaren aurrean. San Telmo Museoan, 19:00etatik 21:00etara. Euskaraz. Haritzalde eta Ekologistak Martxanek antolaturik, EHU eta San Telmo Museoaren laguntzarekin.
- Maiatzak 17.
- Maiatzak 24 eta 25. Urumea gertutik ezagutuz. Urumea gertutik ezagutuz. Bisitaldi gidatuak Urumea ibaian zehar eta ertzetik uraren sekretuen bila. Ibaian ibiltzeko txalupa (motorrez) eta trainerua (arrauning.com) jarriko dituzte aukeran. Aldi berean, ibai ertzetik oinez egingo dute ibilaldia partaideek. Antolatzailea: Haritzalde. Parte hartzeko: naturzale@haritzalde.org
- Maiatzak 30. Igeltxoaren etxea ezagutzera, gaueko irteera Igarara Igeldoko igeltxoak eta haiekin bizi diren anfibio eta narrastiak ikustera. Parte hartzeko: naturzale@haritzalde.org
- Maiatzak 31.
