Iritsi dira beherapenak hirira eta erakusleihoek %50eko ,%60ko, %70eko deskontuak iragartzen dituzte. Mauka izan daiteke batzuentzat, baina saltoki txikiak lehiatik kanpo geratzen ari dira.
Saltoki handiek urte guztian zehar egiten dituzte eskaintzak eta beherapenak. (Argazkia: Malen Aldalur)
Beherapenak iritsi dira hirira. Urtero bezala Errege magoak agurtu eta poltsikoak hustu nahi dituzte zenbaitek ahalik eta mauka handienak topatzeko asmoz. Orain arte, urteko bi garaietan egiten zituzten beherapenak: urtarrilean eta uztailean. Orain aldiz, urte guztian zehar hainbat promozio eta eskaintza egiten dituzte saltoki eta denda kate handiek. Gainera, beherapenen liberazioarekin saltokiek eurek erabaki ahal izango dute noiz hasi beherapenekin. Hori dela eta, saltoki handienek geroz eta askatasun gehiago duten bitartean, saltoki txikiak “itotzen” ari dira.
Askatasunaren hiribidea, Getaria kalea, Hondarribia Kalea, Garibai kalea. Donostiako Erdialdetik oinez zoazela alderik alde ageri dira Stradivarius, Zara, Mango, Bershka, Pull&Bear eta H&M bezalako saltoki handiak. Baina oraindik badaude kate eta saltoki gune horiek irentsi ez dituzten zenbait denda txiki.
19 urte bete ditu Sirta arropa dendak Hondarribia kalean. Asko aldatu da ordutik Donostiako zentroa, eta baita hiria bera ere. “Gu lanean hasi ginenean oraindik Garbera ere ez zen existitzen, eta begiratu orain, Garbera bera ere handitu egin nahi dute”, azaldu du Julian Bengoetxea Sirta arropa dendako nagusietako batek. Gainerako denden gisara erakusleihoan beherapenak iragartzen dituzte, baina ez %50ekoak, %60koak edo %70ekoak. “Guk ezin dugu saltoki gune handiekin lehiatu, dena beraien alde dago”, azaldu du Bengoetxeak.
Hala ere, egiten dituzte beherapenak eta hori nabari da dendan dabilen jende kopuruan:?”Beherapenekin beti egoten da jende gehiago, pintxo-potearekin gertatzen den gauza bera gertatzen da; prezioak jaisten badituzu edo zerbait oparitzen baduzu erraza da jendea erakartzea”. Bat datoz horretan gainerako guztiak ere. Aurten beherapenen hasiera asteburuan egokitu da, eta azaldu dute larunbatean jende asko ibili zela erosketak egiten, baita saltoki txikienetan ere. Hala azaldu du Miss Manuki dendako Brenda Moneok: “Jendea beherapenen zain zegoen eta ederki hasi dira; asteburua gogorra izan da, baina orain lasaitu da pixka bat”.
Miss Manukik zerbitzu pertsonalizatuari eutsi nahi dio. (Argazkia: Malen Aldalur)
Normalean baino jende gehiago ibili da Marigo zapata dendan ere: “Jendea beherapenen zain egoten da. Askok aurrez dakite zer erosi nahi duten; zapatak probatzera ere aurrez etortzen dira asko, eta gero, beherapenak hastean erosi egiten dute”. San Martin, Urbil eta Garbera merkataritza zentroentzat izan direla salatu dute, “eta hori gutxi balitz, Garbera handitu eta Illunben ere saltoki handiak jarriko dituzte”. Saltoki handiek dena alde dutela uste dute, eta txikiek zailtasunak besterik ez: “Saltoki handiek ez dituzte zergak hemen ordaintzen, guk bai. Saltoki handiek boterea dute; politikariak ere alde dituztelako”.
Politikariei ez ezik, telebistari botatzen dio errua Sara Moya Marigo zapata dendako nagusiak: “Telebistan etengabe iragartzen dituzte %50eko %60ko eta %70eko deskontuak, eta guk ezin dugu halakorik egin. Noski, gero jendea dendara etorri eta desilusioa hartzen du guk ezin ditugulako halako eskaintzak egin”. Marigo zapata dendak ere baditu beherapenak baina bere neurrira egindakoak: %20 eta %30. Bat dator Bengoetxearekin: “Ezin dugu zentroan dauden gainerako saltoki handiekin lehiatu”. Uste du ez dela batere onuragarria zentroan, edo orokorrean hirian, saltoki gune handi gehiago irekitzea: “Egia da jendea erakartzen dutela, baina Zaran edo Primarken erostera doan jendea ez dator nire dendara”.
Fernando Roman Look saltokiko dendaria ez da iritzi berekoa: “Uste dut azkenean batak besteari laguntzen diola;?jendea jendea doan lekura joaten da eta, beraz, onuragarria izan daiteke zentroan jendea ibiltzea”. Antzeko iritzia du Miss Manuki dendako Brenda Morenok ere: “Kalean jendea egoteak eta erosketak egiteko giroa sortzeak beti laguntzen du”. Batzuentzat saltoki handiak ondoan izatea erakargarria den bitartean; kexu dira besteak, jendea erakartzeko baino, jendea beraien dendetatik urruntzeko balio dutela uste dute.
Salmentak gora
Dena den, saltoki txikiek ere, gehiago saltzen dute beherapenekin. Gabonetan eta beherapen garaian saldutakoekin, ia urteko irabazien %50a ateratzen dutela azaldu du Merkatarien Gipuzkoako Federazioak. Horregatik, saltoki erraldoien beherapen handiek kale egiten diete saltoki txikienei.
Gipuzkoa plazan dago Marigo zapata denda. (Malen Aldalur)
Kalte handienetako bat kontsumitzailearen profila aldatu izana dela uste dute. Gehienek kontsumitzaile eredua pixkanaka aldatu egin dela uste dute. “Jendeak ez du lehen beste baloratzen berarekin egotea, aholkatzea. Jendea gauza berrien bila doa”, azaldu du Bengoetxeak. Moneok ere uste du gehienak lasai ikusi nahi izaten dutela dendan dagoena eta eurek bakarrik aukeratu: “Hala ere, oraindik badaude betiko kontsumitzaileak, aholkua eskatzen dizutenak, erosten dutenak eta gero arropa zeinen gustura erabili duten esatera gerturatzen direnak”. Moyak ere antzera pentsatzen du: “Jendeak zapata guztiak batera ikusi nahi ditu, Zara eta horrelako saltoki handietan bezala”. Lehen egiten zen moduan jendeak dendara sartu eta zeren bila zebilen esateko ohitura galdu duela uste du: “Askotan gauzak ez ditugu begi bistan edukitzen, baina jendeak ez dizu zeren bila dabilen esaten, eta beraz, begi bistan ez badago ez dute erosten”.
Look saltokira doan jendea, oraindik, zerbitzu pertsonalizatuaren bila joaten dela uste du Romanek: “Guk eskaintzen duguna ez dute kate handiek eskaintzen. Kalitatezko arropa da, jendeari bertaratzea gustatzen zaio; eta gainera konponketak ere egiten ditugu”.
Erosketak Interneten
Geroz eta gehiago dira internet bidez erostera animatzen direnak. Erosteko ohiturak aldatzen doaz, eta ohartu dira horretaz saltoki txikiak ere. “Dena aldatu da”, dio Bengoetxeak. Beraiek saltzen duten arropa jende helduagoarentzako izaterakoan eragina ez dela hainbesterako uste du: “Hala ere, egia da guk saltzen ditugun arropa marka berak saltzen dituztela, esaterako, Amazonen ere”. Dena den, ez dira Internet bidez saltzera ausartu:?”Guri ez zaigu ekonomikoa ateratzen”.
Urbieta kalean dago Look arropa denda. (Argazkia: Malen Aldalur)
Izan ere, kate handiek ez dituzte bidaltze kostuak ordaintzen, eta saltoki txikiek ezin dituzte horrelako gastuak euren gain hartu. Hala uste du Marigo zapata dendako nagusiak ere:?”Geroz eta marka gehiago saltzen dira Internetetik eta hori ere konpetentzia da guretzat”. Beraz, oraindik, ez du Internet bidez saltzen: “Sartu zaitezke mundu horretan, baina ezin duzu lehiatu”.
Miss Manuki eta Look dendek ez dute hainbeste nabaritu Interneten uholdea. “Gure bezeroei gehiago gustatzen zaie dendara etorri eta arropak ikusi eta ukitzea, azaldu du Romanek. Moneok, uste du Internetetik erosteko joera handitu izanak ez diola zuzenean eragiten, baina bai zeharka: “Nabaritzen da jendeak gero eta gehiago galdetzen duela dendan saltzen ditudan marken inguruan, gero etxean internetetik begiratu edo erosi ahal izateko”.
Berezitasunaren bila kate eta saltoki gune handien uholdeari aurre egiteko, berrasmatzen ari dira saltoki txikiak. Bereizi nahi dute, nolabait, hiri erdialdea irentsi duten denda handietatik. Horretarako, zerbitzu pertsonalizatua, aholkularitza eta arreta eskaintzen dituztela diote.
Turismoari begira ere berezitasun horrek hiriari hainbat abantaila eskainiko lizkiokeela uste du Bengoetxeak: “Orain hiri erdian dauden denda guztiak berdinak dira. Kanpotik datorren jendeak saltoki handiak baditu bere etxe ondoan; hemen beste zerbait topatzea espero du”.
Saltoki handiek, saltoki txikiei ez ezik hiriko nortasunaren sinbolo ziren gauzei ere eragin dietela uste du Bengoetxeak: “San Martin merkataritza zentroa ikustea besterik ez dago; lehen turistak arrainak ikustera eta erostera joaten ziren merkatu zaharrera, eta orain mundu guztian dauden denda berdinak jarri dituzte hor ere”.
19 urtez arropa saltzen ari da Sirta denda, Hondarribia kalean. (Argazkia: Malen Aldalur)
Hirietako saltoki txikiek herrietakoek baino arazo handiagoak dituztela uste du, Erdialdekoak behintzat: “Probintziako jendea Donostiara saltoki handietan erostera etortzen da, txikietan erosi nahi duenean herrian geratzen da. Merkeago ateratzen zaio Donostiara mugitzea baino”, azaldu du Bengoetxeak.
Badakite handien ondoan bizirautea ez dela batere erraza. Ezin dute saltoki handiek urte guztian zehar egiten dituzten beherapen, promozio eta eskaintzekin lehiatu; Internet handi geratzen zaie; eta geroz eta gehiago kostatzen zaie berezitasuna mantentzea. “Etorkizuna oso beltza ikusten dugu, politikari guztiak handien alde daude, beraiei erraztasun guztiak ematen dizkiete eta gu gero eta itoago gaude”, azaldu dute Sirta dendakoek.
Moyak ere ez du erraza ikusten saltoki txikiek hobera egitea: “Jendearen ohiturak aldatu behar dira horretarako, kontzientziazio lana beharrezkoa da, eta ez dut uste gizartea horretarako prest dagoenik. Handiegia da publizitatearen bitartez bidaltzen dizkiguten mezuen pisua”. Moneo ere kezkatuta dago, eta zerbitzu pertsonalizatuari eta kalitateari eutsi nahi dio kate handietatik bereizi eta bezero propio eta fidelak lortu ahal izaateko.
Goraka doaz beherapenak, eta beldur dira gorakada horrek saltoki txikien beherakada ekarri dezakeelako.
Lourdes Lazaro, Donostia Shops: «Arreta berezituaren ordez, autozerbitzua eskatzen dute»
Zer moduz doa Merkealdia?
Ondo doazela uste dut. Beherapenen kanpaina amaieran datuak biltzen ditugu eta hazkunde bat nabari da, lehengo urteekin alderatuta. Aurten jendeak lehengo urtean baino %3 gehiago gastatzea aurreikusten dugu. Ea gure asmoak betetzen diren.
Beherapenak saltokiek nahi dutenean hasi ahal izango dituzte. Zein eragin izango du horrek denda txikietan?
Ikusteko dago urtea nola joango den. Izan ere, orain arte urtean bi alditan egiten ziren beherapenak, urtarrilean eta uztailean, nahiz eta, urtean zehar hainbat eskaintza ere egoten ziren. Ezin dugu izango duen eragina jakin, baina egia da kontsumitzailea orain arte existitzen ez den testuinguru batean erostera ohitzen ari dela; beti beherapenekin eta eskaintzekin. Gabonetan argi nabaritu da aldaketa, azaroak 25ean Black Fridayrekin hasi eta gabon guztietan egon dira eskaintza eta beherapenak; eta horrek, saltoki txikietan gabon garaiko salmenta jaitsi ditu.
Kate handiek geroz eta beherapen handiagoak egiten dituzte. Zein eragin du horrek saltoki txikietan?
Normalean jendea beherapenen eta eskaintzen zain egoten da eta hauek dauden egunetan erosten du. Orain beherapenen liberazioarekin ez dakigu kontsumitzaileek nola jokatuko duten. Dena den, egia da kate handiek erabakitzen dutela noiz egin beherapenak, eta hauek zenbat eta gehiago egin saltoki txikiei ere beherapenak egitera behartzen diete. Noski, jakina da saltoki txikiek ez dutela kate handiek duten ahalmena etengabe beherapenak eta eskaintzak egiten egoteko. Hori dela eta, saltoki handiek egiten dutena egin behar izateak estutu egiten ditu saltoki txikiak.
Kontsumitzaileen erosteko modua aldatzen ari dela uste duzu?
Nik uste dut baietz, eta horretan eragina du Interneten bidez erosteko dagoen joerak ere. Hor ez dago zerbitzu pertsonalizaturik, erakusleiho batean moduan ikusten dituzu produktuak eta hortik nahi duzuna aukeratzen duzu, ondo edukiko duzun edo ez jakin gabe. Arreta berezituaren ordez, autozerbitzua eskatzen dute.
Zerbitzu pertsonalizatuen ordez, prezio merkeak nahiago dituzte?
Egia da saltoki txikiek aholkuak ematen dizkizutela, eta jendeak aholkuak nahi izaten ditu seguru ez dagoenean edo zerbait berria probatu nahi duenean, esaterako. Saltoki txikiek erraztasunak ematen dituzte opariak aldatzeko edo konponketak egiteko. Gabonetako opariak erosterakoan, esaterako, askotan jendeak saltoki txikiak lehenesten ditu. Ziurtasun gehiago ematen dute.
Internetek badauka onurarik merkatari txikientzat?
Onurak izan ditzake, baina kalteak ere bai. Internetera saltoa ematen dutenentzat abantailak eduki ditzake, garrantzitsua da interneten presente egotea, nahiz eta, Internet bidez ez saldu. Internet mundurekin harremanetan egoteko leiho bat da, eta garrantzitsua da lehio bat bezala ikustea. Dena den, egia da konpetentzia handia dagoela interneten ere. Jendeak denda asko konparatzen ditu, eta noski, baita prezioak ere; eta hor, berriro ere saltoki txikiak ateratzen dira galtzen.
