Aitorren memoriak bizirik dirau
Hogei urte bete dira Realaren historiako egun tristeenetik. Aitor Zabaletaren hilketak agerian utzi zuen futbolaren inguruko indarkeria eta talde faxistek mundu horretan zuten indarra. Bi hamarkaden ostean, gauzak asko aldatu dira, baina kirolaren bortizkeria hori errealitate bat da oraindik. Horri aurre egin ahal izateko, Aitorren memoriak bizirik dirau.
UEFA kopako kanporaketa bat zen, eta bi aste lehenago Anoetan lortutako bi eta bateko emaitza babesteko asmoz iritsi zen Reala Madrilera, 1998ko abenduaren 8an. Donostiarrek Atletico Madril izango zuten aurrez aurre, Espainiako estadio zailenetariko batean:?Vicente Calderon. Txapelketako final laurdenetarako txartela zegoen hor jokoan, eta bi taldeetako jokalariak gogotsu atera ziren zelaira.
Atleticok luzapenean egindako bi goli esker lortu zuen sailkatzea, lau eta bateko emaitzarekin. Ordea, Realeko zaleek ez dute egun hura zelai barruan galdutakoagatik gogoratuko, kanpoan jazotako gertakari latzarengatik baizik: estadioaren inguruetan, faxista batzuk Aitor Zabaleta realzaleari oldartu zitzaizkion, eta haietako batek bihotzean egin zion labankadarekin hil egin zuen.
Gertakariak sekulako oihartzuna izan zuen Euskal Herrian, Espainian eta nazioartean. Ez zen gutxiagorako, egun hartakoa ez baitzen ultra batzuen arteko liskarra izan, soilik futbol partida batez gozatzera joan zen zale baten aurkako gorroto erasoa baizik.
Berriro ere, kirolaren inguruan errotuta zegoen bortizkeria eta talde faxistek Espainian askatasunez jarduteko zeukaten gaitasuna agerian geratu ziren. Bastion 1903 taldeko kideek, futbola aitzakia gisa erabiltzen zuten neonaziek, euskaldun izateagatik hil zuten Zabaleta.
Erabat asaldatuta, euskal gizarteak ahobatez gaitzetsi zuen erasoa, eta egun gutxira Donostian eginiko manifestazioan milaka pertsona irten ziren kalera, justizia aldarrikatzera. Bi hamarkadetan zehar, hainbat arlo eta herrialdetatik iritsi dira Zabaleta familiarentzako elkartasun erakustaldiak.
Bere hutsunea, ordea, beteezina da, eta horrelako gertakariak berriro errepika ez daitezen, zale, lagun eta senideek lan handia egiten dute Zabaletaren memoriak egunera arte bizirik iraun dezan. Realak bere izena eman dio aurten Anoeta berrituko hegoaldeko harmailari, taldeko lagunarte guztien babesarekin, Aitor Zabaletaren oroimena klubari eta kirolari betiko lotua gera dadin.
Egunik tristeena
Sentimenduz beteriko oroitzapenak gordetzen dituzte 1998ko partida hura gertutik bizi zutenek. Egun hartakoa sekula ahaztuko ez duela azaldu du Iñaki De Mujika kazetari hondarribitarrak. 1990eko hamarkadaren amaieran, Herri Irratian egiten zuen lan, eta berari zegokion Realaren neurketa guztien berri ematea. Beste hainbatetan bezala, Madrilerako bidaia egin zuen egun hartan ere.
Neurketaren aurretiko giroa beste hainbat partidetako berdina zela gogoratu du de Mujikak: “Noizbehinka zaleen arteko istiluak egon ohi ziren halakoetan, baina egun hartakoak beste partida bat gehiago zirudien, besterik gabe”.
Betiko moduan, estadiora partida hasi baino askoz lehenago sartu zen, beste kazetari guztiekin batera, eta han zegoela, mezu ugari jasotzen hasi zen: “Egoera nahiko nahasia zen. Zirudienez, liskar bat egon zen estadioaren kanpoaldean, eta Realeko zale bat zaurituta zegoen. Ez genekien askoz gehiago”. Hortik gutxira, Realeko prentsa arduradunak gertatutakoa kontatu eta Zabaleta hiltzear zegoela jakinarazi zien partidak aurrera egiten zuen bitartean: “Zuhurtasun handiz eman genuen erasoaren berri, zaleen artean alarma ez sortzeko asmoz”.
Ordu batzuk lehenago, Madrilera iritsi berri zeuden Realeko zaleak Vicente Calderonen inguruan ibili ziren, ohikoa zen moduan, zelaira sartu aurretik trago batzuk hartzeko asmoz. Horien artean zebilen Zabaleta, bere bikotekidearekin batera. Zoritxarrez, lagunekin estadio ondoko Alegre tabernara joatea erabaki zuten, hura Bastion 1903eko neonazien topalekua zela jakin gabe.
Hortik aurrera gertatutakoa aski jakina da. Realeko zaleak ihesean irten ziren tabernatik, baina Bastion 1903ko faxistek Zabaleta harrapatu eta haietako batek sastatu egin zuen, bihotzean hiru zentimetroko zauria eraginez. Estadioaren inguruan zeuden osasun zerbitzuek segituan artatu zuten zale donostiarra, baina medikuek ezin izan zuten gauza handirik egin bere bizitzarengatik. Zabaleta ospitalean hil zen, goizeko hirurak aldera.
UEFA kopako kanporaketa bat zen, eta bi aste lehenago Anoetan lortutako bi eta bateko emaitza babesteko asmoz iritsi zen Reala Madrilera, 1998ko abenduaren 8an. Donostiarrek Atletico Madril izango zuten aurrez aurre, Espainiako estadio zailenetariko batean:?Vicente Calderon. Txapelketako final laurdenetarako txartela zegoen hor jokoan, eta bi taldeetako jokalariak gogotsu atera ziren zelaira.
Atleticok luzapenean egindako bi goli esker lortu zuen sailkatzea, lau eta bateko emaitzarekin. Ordea, Realeko zaleek ez dute egun hura zelai barruan galdutakoagatik gogoratuko, kanpoan jazotako gertakari latzarengatik baizik: estadioaren inguruetan, faxista batzuk Aitor Zabaleta realzaleari oldartu zitzaizkion, eta haietako batek bihotzean egin zion labankadarekin hil egin zuen.
Gertakariak sekulako oihartzuna izan zuen Euskal Herrian, Espainian eta nazioartean. Ez zen gutxiagorako, egun hartakoa ez baitzen ultra batzuen arteko liskarra izan, soilik futbol partida batez gozatzera joan zen zale baten aurkako gorroto erasoa baizik.
Berriro ere, kirolaren inguruan errotuta zegoen bortizkeria eta talde faxistek Espainian askatasunez jarduteko zeukaten gaitasuna agerian geratu ziren. Bastion 1903 taldeko kideek, futbola aitzakia gisa erabiltzen zuten neonaziek, euskaldun izateagatik hil zuten Zabaleta.
Erabat asaldatuta, euskal gizarteak ahobatez gaitzetsi zuen erasoa, eta egun gutxira Donostian eginiko manifestazioan milaka pertsona irten ziren kalera, justizia aldarrikatzera. Bi hamarkadetan zehar, hainbat arlo eta herrialdetatik iritsi dira Zabaleta familiarentzako elkartasun erakustaldiak.
Bere hutsunea, ordea, beteezina da, eta horrelako gertakariak berriro errepika ez daitezen, zale, lagun eta senideek lan handia egiten dute Zabaletaren memoriak egunera arte bizirik iraun dezan. Realak bere izena eman dio aurten Anoeta berrituko hegoaldeko harmailari, taldeko lagunarte guztien babesarekin, Aitor Zabaletaren oroimena klubari eta kirolari betiko lotua gera dadin.
Egunik tristeena
(Argazkia: Aitor Bizirik)
“Zuhurtasun handiz eman genuen erasoaren berri irratian, zaleen artean alarmarik ez sortzeko asmoz”
Iñaki De Mujika, kazetaria.
Neurketaren ostean, zelaian egondako kazetariak inguruko jatetxe batean bildu ziren, berri txarraren zain: “Hil zela esan zigutenean, altxa eta hotelera joan ginen zuzenean», azaldu du De Mujikak. ?Hurrengo egunean, etxerako lau orduko buelta hitzik esan gabe eta buruari etengabe bueltaka egin zuen kazetariak:?«Gertatutakoa ulergaitza egiten zitzaidan, ez nion inolako zentzurik topatzen”. Parte Zaharreko Santa Maria elizan egin zen hileta, familia, lagun eta klubeko jokalari eta kideekin. De Mujika ere bertan egon zen: “Hunkigarria izan zen. Aitorren oroimena ezabaezina izango zela ikusi nuen une horretan”. Eraso politikoa Zabaletaren hilketaren jatorri politikoa “ukaezina” dela uste du Ekain Rojo EHU-ko komunikazio irakasleak. Rojok Futbola eta nazio eraikuntza Euskal Herrian eta Espainian (2014) liburua idatzi du, eta bere ustez, “agerikoa da Zabaleta euskalduna izateagatik hil zutela”. Espainian futbola eta politikaren arteko lotura beste herrialdeetan baina askoz nabarmenagoa dela azaldu du irakasle donostiarrak: “Ingalaterra, Frantzia eta beste hainbat estatutako nazio eraikuntza beste herrialdeekin izandako gerren bidez indartu da. Espainiako barne gatazkek, aldiz, estatu berean identitate ezberdinak sortzea eragin dute, eta horien arteko gatazkak betidanik islatu dira futbolean”. 1920ko hamarkadan Espainiako liga txapelketa sortu zenetik, Euskal Herria, Katalunia eta Madrilgo taldeak izan dira beti indartsuenak Rojoren arabera. Gatazka politikoak harmailetan gorpuzten joan ziren urteetan zehar, frankismoan eta trantsizio garaian estadioak ikurrez eta aldarriz beteriko eremuak bilakatu ziren arte.
“Euskaldunekiko gorrotoa oso agerikoa zen Espainiako zelai askotan, eta euskal taldeen koloreak eramatea arriskutsua izan zitekeen”
Ekain Rojo, EHU-ko komunikazio irakaslea.
Irakaslearen iritziz, 1990eko hamarkadaren amaieran Euskal Herriak eta Espainiak bizi zuten gatazka politikoak zale biolentoek euskaldunak jomugan jartzea eragin zuen: “Euskaldunekiko gorrotoa oso agerikoa zen Espainiako zelai askotan, eta euskal taldeen koloreak jantzita eramatea arriskutsua izan zitekeen”. Gaur egun, ordea, egoera dezente lasaitu dela uste du Rojok, “testuinguru berriak eta futbolaren merkantilizazioak kirolaren pultsu politikoa arindu dutelako”. Hala ere, futbolaren inguruko bortizkeriak bizirik jarraitzen duela dio, Espainiako hainbat estadiotan faxistak oraindik presente daudela azpimarratuz: «Ez dezagun ahaztu 2014an beste zale bat hil zela Atletico Madrilen zaleekin izandako liskar batean”. Justizia eza Javier Zabaletak, Aitorren aitak, beti salatu zuen bere semearekin ez zela erabateko justizia egin. Hain zuzen, uste zuen bere hilketan parte hartu zuten talde ultrako gainontzeko kideek ere kondenatuak izan behar zutela, eta ez labankada sartu ziona soilik. Javier iaz zendu zen, 19 urtez bere semearena bezalako kasuak errepika ez zitezen borrokan ibili ostean. Aitaren aldarri berdina defendatzen du orain Iker Zabaletak, Aitorren anaiak:?”Epaiketa eta sententzia lotsagarriak izan ziren, eta nire anaiaren hiltzailearen taldeko kideak beste istilu gehiagotan ibili dira geroztik”. Hain zuzen, Espainiako poliziak Zabaletaren kasuan nahasita egon zen Ignacio?Racionero ultra atxilotu zuen urte hasieran, 22 urteko gazte bati Atletico Madrilen estadioaren kanpoaldean labana hiru aldiz sartzeagatik.
“Epaiketa eta sententzia lotsagarriak izan ziren, eta nire anaiaren hiltzailearen taldeko kideak beste istilu gehiagotan ibili dira geroztik”
Iker Zabaleta, Aitor Zabaletaren anaia.
Ikerren ustez, futbol talde eta federazioek permisibitate gehiegi dute zale biolentoekin: “Argentinako River Plate eta Boca Juniorsen arteko finala bertan behera utzi dute, bai, baina jokalariak gaizki zeudelako, ez kaleko istilu larriengatik. Hori astakeria bat da”. Kirol ekitaldi bat ‘arrisku handikoa’ izendatzea gaur egun normala iruditzen zaigula dio Zabaletaren anaiak, hori gizartearentzat “lotsagarria” dela azpimarratuz. Egoera honen atzean ezkutuko interesak daudela nabarmendu du ere: “Klubek oso ongi dakite nor sartzen den euren zelaietara, eta hor dauden zale arriskutsuak orain arte kanporatu ez badituzte nahi ez dutelako da”. Azken urteetan, Bartzelonak eta Real Madrilek Boixos Nois eta Ultras Sur taldeak euren harmailetatik kanporatu dituzte. Frente Atleticoko faxistek, ordea, estadio barruan euren leku propioa izaten jarraitu dute. Harro egoteko moduko zaleak Realeko zaleei dagokienez, Zabaletak hitz onak besterik ez ditu erabiltzen: “Doazen lekura doazela, giro onaz lagunduta eta euren taldea ikusteko gogoz joaten dira zelaira”. Hogei urte hauetan zehar familiak jaso duen elkartasuna, ordea, Euskal Herri osoko zaleengadik iritsi zaiela aitortu du. Horren adibide da Aitorren hilketaren 20. urteurrena dela eta aurten sortu duten Aitor Bizirik plataforma. Euskal Herriko hainbat eragile eta norbanako Aitorren memoria indartzeko helburuarekin batu dira egitasmo honen inguruan. Urtemugarekin bat eginez, hainbat ekitaldi antolatu dituzte astebururako.
“Aitor gugan betirako bizirik egongo dela erakutsiko dugu igandean, Donostiako kaleak elkartasunez betez»”
Amaia Nicolas, Aitor Bizirik plataformako kidea.
Igandean, Realak 18:30ean Valladoliden aurka Anoetan jokatuko duen neurketaren aurretik, Zabaletaren hilketaren urtean Donostian eginiko manifestazio jendetsua errepikatu nahi dutela azaldu du plataformako Amaia Nicolasek:?”Aitor gugan betirako bizirik egongo dela erakutsiko dugu, hiriko kaleak elkartasunez betez”. Goizean, berriz, Ibaetako futbol zelaian futbito txapelketa egingo dute, 10:00etatik aurrera. Duela hogei urte Aitor Zabaletari gertatutakoa sekula ez ahazteko baliatu nahi dute urteurrena senideek, lagunek eta zaleek. Ikerrek behin eta berriz errepikatzen du bere anaiari gertatutakoa beste edonori gertatu zekiokeela:?”Futbol partida batez gozatzera joan zen eta hor amaitu zen bere bizitza”. Hori dela eta, “Aitor denok garela” esan ohi du, eta kirola inguratzen duen bortizkeriarekin amaitzeko bere memoria bizirik mantentzea ezinbestekoa dela adierazi du. Igandean, Anoetak Aitor Zabaletaren izena abestuko du beste behin, gazteenek etorkizunean bere oroimena gordetzen jarraitu dezaten.
