Sasoi-sasoian dagoen mitoa
Mito bizi bat da Herbie Hancock: 82 urterekin, eta bere ibilbide luzean Miles Davisekin eta jazzaren munduko artista handienekin jo ostean, musika egiten jarraitzen du, eta beti bezain sasoiko jarraitzen du; hala erakutsi zuen astelehenean Kursaaleko auditorioan, Jazzaldiari egin dion zazpigarren bisitan (1976an jo zuen estreinakoz). Bi orduko kontzertu bikaina eskaini zuen, jazzaren, funkaren eta rockaren fusioaren aitzindari izaera aldarrikatuz eta askoz harago joanez. James Genus (baxua), Lionel Loueke (gitarra eta ahotsa), Terence Blanchard (tronpeta) eta Justin Tyson (bateria) maila handiko musikarien laguntza apartarekin.
Zakur zaharra da Hancock, eta badaki ikusleak poltsikoan sartzen: oholtza zapaldu bezain laster, mikrofonoa hartu zuen, eta agertokia alde batetik bestera zeharkatuz, goraino beteta zegoen auditorioarekin hitz egiten hasi zen, txantxaren bat edo beste tartekatuz, naturaltasun handiz. Horrela, izotzaldia urtuta, jotzekoak ziren lehenengo pieza aurkeztu zuen: “Overture. Nire iraganeko abesti hainbaten konbinazio bat da, ezin dudalako dena jo!”. Harago ere joan zen: “Galaxiara bidaiatuko dugu. Ikusi dituzue James Webb teleskopioa egiten ari den argazkiak? Egin dezagun”.
Ez zen motz gelditu: soinu sintetizadoreak baliatuta, doinu martetarrekin abiatu zuen abestia, pixkanaka funk eta jazz ukituei lekua uzteko eta ondoren dena nahasteko, eta kaosean murgiltzen ari zela zirudienean, berriz ere abestia kontrolatzeko, uneren batean kontrola galdu bazuen. Askotariko eszenak izan zituen 25 bat minutuz luzatu zen piezak, eszena intimistak biziekin uztartuz, eta nabarmentzekoa da Loueke gitarristak egin zuen soloa, bost bat minutukoa, gitarrari eta ahotsari filtroak sartuz, eta gitarra doinuak beatbox moduko batekin konbinatuz.
Jendea kontzertuan erabat sartuta zegoen taldeak Overture-ren azken nota jo zuenean, eta txalo zaparrada izugarria jaso zuen. Horrela, Hancocken hitzetan “89 urteko gazte bat” den Wayne Shorter saxofonista mitikoaren Footprints piezarekin jarraitu zuten, eta beste hogei bat minutuz jo zuten, etenaldirik gabe. Blanchard tronpetistak abestiaren interpretazio bizia egin zuen, eta Louekeren gitarra doinuekin eta Hancocken beraren teklatu eta piano doinuekin erritmoa aldatzen joan ziren, jazz une instrumental astunagoak nolabaiteko atsedena ematen zuten erritmo melodikoagoekin modu bikainean uztartuz, zakur zaharrek dakiten moduan.
Arratsaldeko bigarren txalo zaparradaren ondoren, “badakizue nortzuk ari diren benetan ondo pasatzen? Gu!”, esan zuen Hancockek; gustura ikusten zitzaion, bai berari eta bai taldekideei. Publiko donostiarra poltsikoan nahikoa sartuta ez bazuen, barruraino sartu zuen orduan: “Seigarren taldekidea zarete!”.
Gero eta funk gehiago
Emanaldiaren erdialdera iritsita, arratsaldeko hirugarren pieza aurkeztu zuen pianistak: The Headhunters taldearekin grabatu zuen Actual Proof. Jazza eta funka erabat uztartu zituen pieza honetan, eta ikusleen hankak eta buruak gero eta gehiago mugitzen hasi ziren, erritmoari jarraiki; batek baino gehiagok eserlekutik altxatzeko gogoa sentituko zuen, ziur.
Gitarristak, baxuak eta bateriak luzitzeko tartea izan zuten: soinu filtroekin jolastu zuten gitarra eta baxu soloetan, eta aipamen berezia merezi du Genusek baxuarekin egin zuen interpretazioak; ikaragarria lau sokarekin egin daitekeena. Era berean, ordura arte bigarren plano batean mantendu zen Tyson bateria jotzaileak berebiziko soloa eskaini zuen, egungo jazzaren bateria jotzaile onenen artean dagoela erakutsiz.
Come running to me-rekin jarraitu zuten, Hancockek 1970eko hamarkadan grabatutakoa. Emanaldiari ukitu berritzaileago bat eman zioten pieza horrekin, Hancockek, teklatua eta pianoa jotzeaz gain, distortsioarekin abestu baitzuen. Laugarren interpretazio hori, aurrekoak bezalaxe, bikaina izan zen. Nabarmentzekoa da Genusen baxu solo intimista, baita soloan zehar gertatutako bitxikeria bat ere: ikusle baten telefono mugikorra entzun zen, auditorioko giroa hautsiz, baina Genusek hori ere bere egiten jakin zuen, sintetizadoredun baxuarekin soinua imitatu baitzuen, eta jendea berriz ikuskizunean sartu zuen.
Urrezko itxiera, keytarrarekin
Hancockek keytarra —gitarra baten moduan lotzen den teklatu sintetizadore arina— hartu zuen azken bi piezak interpretatzeko, funk kutsu eta erritmo handikoak, eta emanaldia goi-goian bukatu zuen.
Chameleon izan zen azken pieza, eta Hancockek, 82 urterekin, rock izarrek egiten duen moduan, publiko artera egin zuen salto, ikusleengandik are gertuago jotzeko. Solo ikaragarria egin zuen keytarrarekin, zuzenean entzuteko aukera gutxi egon ohi diren horietakoa. Jendeak txaloka jarraitu zuen Hancocken erritmoa, eta azken nota jo zuenean, auditorioa zutik jarri zen eta txalo zaparrada jaso zuen taldeak.
Azken egunean heldu zen maila handia izan duen 57. Jazzaldiko kontzertu onenetako bat, mito baten eskutik. Horren sasoiko jarraitzen duen bitartean, ez da Herbie Hancock ikusteko aukerarik galdu behar. Mundiala izan zen.