"Etxean garagardo ona egin daiteke"
Eneritz Txabarri (Intxaurrondo, 1992) eta Josu Peña (Hondarribia, 1992) iazko maiatzean hasi ziren euren artisau garagardoa komertzializatzen: Higer Beer. Merkaturatu zuten lehenengo garagardoarekin Espainiako artisau garagardoen txapelketan azpitxapeldun gelditu dira American IPA estiloan.
Josu Peña eta Eneritz Txabarri, Higer Beer garagardo artisauaren sortzaileak. (Argazkia: Beñat Parra) 
Nola sortu zen Higer Beer garagardoa sortzeko ideia?
Eneritz Txabarri (E.T.): Betidanik, gustatzen zait nire urtebetetzea garagardo festa batekin ospatzea, lagunekin: txerri ukondoak erosten ditugu, saltxitxak, eta abar. Josuk aspalditik egiten zuenez etxean garagardoa, proposatu nion garagardo batzuk egiteko nire urtebetetzerako. Lau mota egin genituen, eta arrakasta izan zuten. Bat bereziki ona atera zen, eta Josu hasi zen garagardoa pixka bat hobetzeko probak egiten.
Josu Peña (J.P.): Ordurako, sei bat urte neramatzan etxean garagardoa egiten. Eneritzek aipatu duen garagardoak gure inguruan arrakasta izan zuen, eta animatu gintuzten: ‘zergatik ez duzue saltzen?’. Horrela, saltoa ematera animatu ginen. Ordea, etxean egiten duzuna ezin duzu saldu, kontrol jakin batzuk pasatu behar dituelako. Horregatik, osasun ziurtagiria duen fabrika batekin harremanetan jarri ginen, gure errezetari oniritzia eman zioten eta hara joan ginen garagardoa egitera.
Bakoitzak zer egiten du enpresan?
E.T.: Ni etiketez eta diseinuaz arduratzen naiz, eta Josu errezetez.
J.P.: Hortik aurrera, denetarik egiten dugu. Adibidez, eskaera bat badago, agian Eneritzek hartzen du autoa eta eraman beharreko lekura eramaten du. Tokatzen dena egiten dugu.
Berriki, txapelketa batean emaitza ona lortu duzue, ezta?
E.T.: Merkaturatu genuen lehenengo garagardoa American IPA bat da, eta Josuri iruditzen zitzaion oso ondo eginda zegoela. Horregatik, estatuko artisau garagardoen txapelketara aurkeztu genuen. Txapelketa horretara garagardogile handiak aurkezten dira: Mala Gissona, Basqueland, Gross, eta abar. Bat-batean, azaroaren amaieran helbide elektroniko bat iritsi zitzaigun, esanez sarituak izango ginela. Gure estiloan bigarren gelditu ginen!
J.P.: Txapelketa horietan, zaila da garagardogile handiekin lehiatzea, beraiek garagardo mota ugari aurkezten dituztelako. Gainera, American IPA estiloan garagardo ugari daude, garagardotegi guztiek dituzte estilo horretako hainbat, eta gu garagardo bakarrarekin gindoazen. Beraz, bigarren gelditzea izugarria izan zen guretzat!
Garagardoaren prozesu kimikoa zuen kabuz ikasi duzue?
J.P.: Duela sei urte inguru, hasi nintzenean, ez neukan ideiarik ere. Badaude kit batzuk, jarraitu beharreko pausoakzehatz mehatz azaltzen dizkizutenak, baina nik zerbait propioa egin nahi nuen. Orduan, gauza gehiago erosten joan nintzen, nire kasa probak egiten joateko. Eta, Youtuben bideoak ikusten eta liburu bat irakurtzen ikasi nuen. Gero, gure estilo propioa garatu dugu.
E.T.: Akatsak egin ditugu, noski. Behin, adibidez, botilek eztanda egin zuten.
J.P.: Osagai guztiak gure kabuz erosten ditugu: garagarra aletan, hainbat motatako lupuluak kantitate handitan, eta abar. Eta, kantitateak guk erabakitzen ditugu. Mundu bat da, eta milaka konbinazio daude.
Torrelavegako (Kantabria, Espainia) fabrika batean ekoizten duzue garagardoa, ezta?
J.P.: Redneck Brewery garagardo enpresarekin harremanetan jarri ginen, beraiek lupulu amerikarra erabiltzen dutelako, eta hori delako niri gehien gustatzen zaidan lupulua. Banekien fabrika horretan ondo landuko zutela material hori, eta, gainera, tokikoa aintzat hartzen dute, guk bezala.
E.T.: Horrez gain, gaur egungo enpresa gehienek garagardoa latan ekoizten dute. Aldiz, Redneckek botilan ekoizten du, eta hori nahi genuen guk.
J.P.: Egia esan, ez dago desberdintasun handirik lataren eta botilaren artean. Garagardo industrialarekin alderatuta aldea dago, hori bai. Izan ere, artisau garagardoa produktu freskoago bat da, eta argiarekin lehenago izorratzen da; beraz, latan gehiago irauten du, ez zaiolako argirik sartzen.
Probak etxeak egiten dituzue?
E.T.: Bai, hogei litroko upelarekin. Eta, hirugarren garagardoa ateratzeko, probak etxean egingo ditugu. Hala ere, errezeta fabrikara bidaltzean, kantitateak apur bat aldatzen dira, hartzigailuak desberdinak direlako, batik bat.
J.P.: Errezeta fabrikara bidaltzean, fabrikakoek beraiek orientatu egiten zaituzte, eta esaten dizute errezetan zerbait aldatzea komeni den. Behin errezetari oniritzia emanda, garagardoa egiten duten egunean hara joateko aukera ematen digute, eta lehenengo bi aldietan joan ginen.
Zein estilotakoak dira merkatuan dituzuen bi garagardoak?
E.T.: Bat American IPA da eta bestea Double IPA.
J.P.: American IPA edateko errazagoa izan ohi da, freskoagoa, udan hartzeko oso aproposa. Doble IPAk, aldiz, gorputz gehiago dauka, lasaiago hartzeko da.
E.T.: Lehenengoak arrakasta handia izan du, lau aldiz ekoiztu baitugu fabrikan. Lehenengo aldian, 1.000 litro eskatu genituen, eta gure asmoa zen uda guztia aguantatzea 1.000 litroekin. Ordea, bi astean agortu egin zitzaigun, eromena izan zen. Orduan, gehiagotan eskatzen joan gara. Tartean, Traganarruak kofradiak eskatu zuen Aste Nagusi Piratan, Intxaurrondoko eta Hondarribiko jaietarako ere eskatu ziguten, eta abar. Eta, Donostian hainbat puntutan saltzen dute gure garagardoa, baina asmoa da gehiago zabaltzea. Ez da erraza, baina horretan gabiltza.
Donostiako zein lekutan eskaintzen dute Higer Beer?
E.T.: Groseko Hopa dendan gure bi garagardoak daude, Zulo Zaharren ere eskaintzen dute, eta beste leku batzuetara zabaltzeko lanetan gabiltza. Hala ere, Donostiatik kanpo ere badaukagu: Hondarribian, Oiartzunen, Lazkaon, Irunen, eta abar.
J.P.: Euskal Herritik kanpo ere bagaude: Asturiasen eta Burgosen. Oraindik ez dugu denborarik izan nahi bezain beste tabernatan zabaltzeko eta egonkortzeko. Izan ere, hobby baten moduan hasi genuen hau guztia, eta ezustekoa izan da guretzat arrakasta.
Artisau garagardoak oso modan egon ziren duela urte batzuk. Zein egoeratan dago mundu hori orain
J.P.: Uste dut artisau garagardoa egiten dugun guztiok egiten diogula galdera hori geure buruari. Egia da ni garagardoa egiten hasi nintzenean jende pila bat hasi zela garagardo artisaua egiten, eta fabrika handiak irekitzen joan ziren. Orain, garagardotegi txiki asko daude, eta euren fabriketan antolatzen dituzte dastaketak; garagardotegi handiek euren taberna propioak dituztenez, zaila da tabernetan sartzea. Txikiok geure bidea egin behar dugu, dastaketa propioekin, eta abar. Noraino helduko den bide hori? Batek daki.
Hemendik aurrera zer pauso emango dituzue?
J.P.: Hirugarren garagardoaren bila goaz, eta ideiak baditugu; udaberrira begirako garagardo bat atera nahi dugu, alkohol gutxiagorekin. Hori bai, ondo baloratu beharko dugu merezi duen hirugarren garagardo hori ateratzea, berriz joan beharko garelako dagoeneko gure garagardoa saltzen duten tabernetara, hirugarrena eskaintzera. Orduan, ikusi beharko dugu egingarria den tabernetan gure hiru garagardoak eskaintzea, lehenengo bietako bat kentzea eta hirugarrena sartzea, aldatzen joatea, edo dena delakoa.
Etorkizunean, Higer Beer taberna irekiko duzue akaso.
J.P.: Ondo legoke! Momentuz, gustatuko litzaiguke Donostiako tabernaren batean garagardo festa edo dastaketa bat antolatzea. Guk upelak, garagardo txorrotak eta beharrezko material guztia daukagu, beraz, erraza da.
E.T.: Instagram bidez edonor jarri daiteke gurekin harremanetan. Izan dastaketa bat antolatzeko, edo izan garagardo artisaua egiten hasteko gomendioak eskatzeko.
J.P.: Etxean garagardo ona egin daiteke; modu sinple batean, kalitate oneko 20-30 litro egin daitezke.
