Hiria eta zoriona
Zoriontasuna herritarren ongizateari erantzuten dioten jarduera batzuen emaitza da, eta ebidentziaren arabera, gure hirietan ondo egoteko gehien laguntzen duten arrazoietako bi gure harremanak eta naturarekin edo berdegune libreekin dugun harremana dira.
Cristina Iglesias, irlako itsasargian duen ‘Hondalea’ esku hartze artistikoan. Joseba Parron San Sebastian Hiri zoriontsu bat komunitatearen eta ingurumenaren artean harreman sendoak eta positiboak sortzeko gai den hiria da, ez gutxi batzuentzat, guztiontzat baizik.
Hiri askotan badira turismo industrialerako soilik erabiltzen diren guneak, bizilagunentzako eta bertan bizi den jendearentzako saltokirik ez. Harremanak ezartzeko aukerarik gabe.
Herritarren bizi kalitatea hiri bakoitzak bere turismo-ereduari nola aurre egiten dionaren araberakoa da. Eredu hori eragile ekonomiko deserosoa da biztanle gehienentzat.
Hirietako turistifikazio prozesuak isilekoak izaten dira, eta eboluzionatu egiten dute, hotel lizentziak sortzeko permisibitate kolpearen ondorioz, baina erakunde batzuek bultzada bat ere badute, sortu berriak diren turismo atrakzio berriak onartzeko eta sustatzeko. Bisitari gehiago ekartzeko erakarpen gunea izatea beste helbururik ez duten plangintzak.
Horren adibide garbia dira Donostiako Santa Klara uhartean Cristina Iglesiasen instalazio artistikoa sortzeko gastatu berri diren bost milioi euroak, nazioarteko bokazioarekin. Aurreikus daitekeenez, urruneko kokalekua dela eta, kultur legeriak ezartzen dituen irisgarritasun-zehaztapen oinarrizkoenak bete gabe, erakarpen turistikoa besterik ez da, hiriari gehitu beharreko beste interesgune xelebre bat.
Antondegiren olatuen proiektua da turistifikazioa bat-batean bultzatzearen beste adibide argi bat. Erakundeek modu ulertezinean babesten dute proiektu hori, eta, enpresa pribatu ezagun baten bidez, olatu artifizialen parke bat instalatu nahi du, itsasotik bost kilometrora, lurzoru publiko naturalean. Parke horretan, olatuez gain, ostalaritzako ostatua eta hirugarren sektoreko erabilera ere sartzen dira, hiriaren ikuspegi panoramikoa duen muino batean.
Horri gehitu behar diogu «turismoaren hirian» ezarritako politika horrek duela gutxi onartutako pilotakada: Basque Culinary Centerren (fundazio pribatu bat) egoitza berri bat sortzea parke publiko batean, instituzioek % 90ean finantzatuta. Fundazio horren estatutuak aldatu egin ziren 2012an, «turismoa sustatzea eta bisitariak erakartzea» barne hartzeko, eta hori guztia herritarrentzako gune berde libre baten kontura.
Edo hiriaren bihotzean merkataritza gune handi bat sortzeko onarpena, San Bartolome muinoan.
Hori guztia urtez urte hirigintza-erabaki garrantzitsuekin berresten den politika global baten parte da, zalantzarik gabe Donostiarako hiri turistiko eredu bat sortzera bideratua.
Oreka galtzen denean eta turismoarekin arazo bat izaten hasten denean, ez bota errua turistari… zure hiriko gobernuari baizik.
Zertarako balio du eremu ederrak izateak etxebizitza eskuragarririk eraikitzen ez badugu? Jendeari lekua uzteaz gogoratzea da inportantea. Donostia oreka hautsi horren adibide bat da: etxebizitzen prezioek zenbaki astronomikoak dituzte eta estatuko garestienen artean daude, eta hiria resort bihurtzen ari da. Alokairuak handiak dira, eta ezin baduzu ehunka mila euroko etxe bat erosi, zure bizi-kalitatea kanpoaldeko kale kutsatu, trinko eta zaratatsuagoetara mugatzen da. Kale horiek ez ditu hirigintzak zaintzen, eta hiriko gune turistikoki erakargarrienak diruz hornitzen eta hobetzen baino ez da ahalegintzen. Hirietako erdiguneak resort bihurtzen ari dira, eta zuzentzen ari gaituzten hiri eredu horri aurre egiteko, etxebizitza publiko eta alokairu arautu gehiago egon beharko lirateke, baita aldi baterako alokairuak ere. Horrek bermatzen du etxebizitzek beren helburua beteko dutela, hau da, jendeari ostatu ematea, ez espekulatzeko merkatu-ondasun bihurtzea. Donostiak alderdi hori arautzen hasi diren hirien bidea jarraitu beharko luke.
Bestalde, hirietan hiriko berdeguneak jartzeko beharra dago. Espazio horiek, politak izateaz gain, bizitza garatzeko espazioak, ekosistema urbanoak, abegikorrak eta jendearen aisialdirako eta ongizaterako baliagarriak izatea. Ekosistema berezi horiek, parkeak eta lorategiak zaintzea eta zuhaitzak babestea jarraibide negoziaezinak izan behar dira. Horren kontrako lekuko gara tamalez. Biztanle bakoitzak eskatzen dituen berdeguneen kopuruek errealitatea engainatzen dute, sarbideak, parterreak eta korridoreak edo ezpondak aisialdi libreko espazio gisa kontabilizatuz, xede horretarako eskatzen diren estandarrak betetzen ez dituztenean.
Hiriak krisi garaian daude, hainbat arrazoirengatik: online erosketa, telelanaren igoera, etxebizitza eskasia eta hirigintza basatia, metro koadroaren prezioa dela eta hirian berdeguneak integratzen ez dituena. Hirigintza beharrezkoa da, baina sortu diren helburuetara makurtu behar da, hau da, herritarren interes orokorra ase behar da.
Turismoa sustatzea? Hori da nahi dugun hiri eredua?
