«Errauskailuaren eremuko emaitzak alarma abisu bat dira»
Zubietako errauste plantaren isuriek jarraipen zorrotzagoa behar dutela uste du ikertzaileak, eta elkarlanerako mahai bat sortzea eskatu dio Gipuzkoako Foru Aldundiari.
Abel Arkenbout Toxicowatch elkarteko ikerketa burua.Berria Zubietako errauskailuaren inguruetan (Gipuzkoa) hainbat substantzia kutsatzaileren presentzia neurtzeko azterketa jarraitua egiten ari da Toxicowatch elkartea, 2019tik. Gisa bereko jarraipena egiten die Europan beste errauskailu batzuei ere. Abel Arkenbout elkarteko ikerketa buruak azaldu duenez, Zubietatik hurbil egindako azken neurketetan kutsatzaile kopuruen goranzko joera «kezkagarria» baieztatu dute. Besteak beste, Hernanin jasotako arrautza batean azken hamahiru urteetan Europan aurkitu duten dioxina mailarik altuena topatu dute.
Azken txosteneko datuak 2024an jasotako laginenak dira. Zubietako errauskailutik 5 kilometroko erradioan bildutako arrautzak, goroldioak, lurra eta ura aztertu dituzue. Nola analizatzen dituzue lagin horiek?
Dioxinak aztertzeko, bi metodologia erabiltzen ditugu: biologikoa eta kimikoa. Lehena, dioxinak neurtzeko metodo berri bat da. Metodo kimikoaren aldean, askoz ere substantzia gehiago atzemateko gai da. Adibidez, errauskailuetan erretzen diren objektuek suaren kontrako geroz eta material gehiago izaten dituzte, eta horiek erretzen direnean dioxina bromatuak sortzen dira, zeinak oraindik ez dauden erregulatuta Europako Batasunean, nahiz eta gainerako dioxinen toxikotasun maila bera duten. Analisi biologikoa EBko araudiak babestutako metodo bat da, baina oraindik nahiko ezezaguna da Espainian eta Euskal Herrian. Ez dago laborategirik lan hori egiteko. Guk metodologia horrekin egin dugu lan Parisen [Ivry-Paris XIII errauskailuan]. Gobernuak kontrol programan txertatu zuen analisi biologikoa. Oso egokia litzateke Euskal Herrian ere hala egitea, jendearen osasuna zaintzea baita kontua.
Analisi kimikoen muga nabarmenagoa da PFASetan [substantzia perfluoroalkilatuak]. Milaka PFAS daude ingurunean, eta soilik lau mota daude erregulatuta. Teknika berriekin ari gara lanean, ikuspegi zabalagoa izateko inguratzen gaituzten kutsatzaileei buruz.
Zein izan dira azken ikerketaren ondorio nagusiak?
Lehenik eta behin, arrautzetan topatu ditugun dioxinak ugaritzen ari dira oraindik. Hernanin, bereziki, gorakada handia atzeman dugu. Baina ez dugu argi errauskailuarengatik ote den; izan ere, beste industria batzuk ere badira inguruan. Harrituta gaude dioxina isurtzaile izan daitezkeen zenbat industria dagoen. Beraz, gure ikerketa erraustegitik 1,5 kilometroko erradio eremuan kontzentratu nahi dugu, ziur egoteko neurtzen ari garena errauskailutik datorrela.
Bigarrenik, erakunde publikoekin elkarlanean aritzea espero dugu. Lanerako mahai bat sortzea espero dugu. Herbehereetan eta Parisen elkarlanean aritu gara hango erakundeekin eta errauskailuetako zuzendaritzekin, errauskailuak zer isurtzen duen argiago izateko.
Elkarrizketa hau Berria-tik ekarri dugu, CC lizentziei esker; osorik irakurri nahi izanez gero, hemen duzu.
