Turismoaren fenomenoa aspaldidanik da ezaguna Donostian. XIX. mendean zabaldu zenetik aurrera, hiriko bizitza sozialean eta donostiarren bizi-baldintzetan eragin zuzena izan du. Izan ere turismoa hiri-ereduarekin zuzenean lotzen den gaia da: hiriaren ehun-ekonomikoa, nortasuna, espazio publikoaren konfigurazioa eta herritarren bizi-baldintzez ari gara. Hiri-mailako eztabaida zabalaren ordua da. Eztabaida honen bidez sortutako konplizitate eta aliantzak bestelako hiri-eredua eraikitzeko indarrak metatzeko balioko digute; azken finean, herritarrak oinarrian dituen hiri ireki eta abegikorra eraikitzeko.
Azken urteetan, Donostia bisitatzen duten pertsona kopurua asko hazi da eta zenbait ondorio kaltegarri nabarmen handitu dira:
- Dagoeneko larria zen etxebizitzaren arazoa areagotzea ekarri du. Espekulatzaileek hiriko higiezin ahalik eta gehien erosteko estrategia basatia martxan dute. Apartamentu turistikoen ugaritzeak hiriko alokairuzko etxebizitza merkatua lehertu du.
- Hiriaren erdigunea transnazional kapitalisten eskuetan geratzen ari da.
- Turista gehien pilatzen diren guneetan prezioen igoera oso handia eman da; prezio altuak, Donostia bisitatzen duen turista profilaren errentari egokitutakoak. Honela, gune horiek erabat ukatzen zaizkie donostiar asko eta askori.
- Kultur ekimen publikoak bisitariak erakartzeko helburuaren arabera planteatzen dira; sorkuntza lanak marketing tresna gisa soilik dira baloratuak, produktuak edo hiria bera saltzeko baliagarritasunagatik. Gauza bera gertatzen da euskara eta kultura herrikoiaren elementu ororekin.
- Donostiako hiri-espazioak ber-ordenatzen eta diseinatzen dira, kapital irabazia handitu eta kontsumoa sustatzeko irizpide arabera soilik. Horri lotuta dago, esaterako, ondare arkitektonikoaren suntsiketa, operazio urbanistiko errentagarriagoen mesedetan; edo kaleetan negozioak hedatzeko jartzen diren erraztasunak.
Turismo industriaren nazioarteko marrazoek hiria, bere espazioak eta bere nortasuna erosi nahi dituzte espekulatu, zukutu, erabili eta botatzeko. Bertako kapitalak ere aurkitu du bere lekua higiezinen eta ostalaritzaren sektoreetan jabetzak pilatuz, besteak beste. EAJ, PSE eta PPk, gobernatzen dituzten erakunde guztietatik, turismoaren industria basatienari ateak zabaldu eta alfonbra gorria jartzeko lan egiten dute. Aldi berean, herritarroi begira propaganda kanpaina etengabean dihardute gutxi batzuen interesak donostiarron interesekin nahastu nahian.
Eta herritarren artean eztabaida pizturik dago. Turismoak onura besterik ekartzen ez duela esaten diguten honetan, donostiarrak, ohartzen ari gara gero eta zailagoa zaigula gure hirian bizitzea. Aipatutako kalteek Donostiatik bota gaitzaketen indarrak sortzen dituztela; gero eta zailago zaigula duintasunezko bizi-baldintzak bermatzea hiri honetan; bizilekua ordaintzeko ahalegin ikaragarria egin behar dugula, ezinezkoa askotan; prezioak ez direla gure soldata eta pentsioekiko proportzionalak; prekarietatea eta behin-behinekotasuna direla sortzen den enpleguaren ezaugarriak; auzoetako komunitate-harremanak ahultzen eta arriskuan jartzen ari direla; gure hirian arrotz eta deseroso sentiarazten gaituztela gero eta gehiagotan.
Hasieran esan bezala, indarrean dagoen turismo-ereduaren kalteez ari garenean, hiri-ereduaz ari gara. Donostiarron bizimodua da jokoan dagoena: gure beharrak; gure bizitzen gain erabakiak hartzeko dugun burujabetza, azken finean. Horregatik, bizitzaren eremu askotan eragiten diguten ondorio hauei, erantzuna ere hainbat eremutatik eman beharko diegu.
Lehenik eta behin salaketarako ordua da. Turismo eredu oker honen esku hartze agresiboenak pairatzen dituzten zonalde eta sektore sozialetako herritarren pazientzia agortu eta haserrea agertu da, kasu batzuetan. Bertako eta nazioarteko kapitalaren jabeek eta hauei bidea zabaltzen dieten indar politikoek gutxiengo baten interesen mesedetan lan egiten dute, herritarron gehiengoa kaltetzen duten bitartean. Propaganda kortina koloretsuaren atzean ezkutatzen dena agerian uztea lehentasuna da eta erantzuleen benetako aurpegia ikusaraztean jarri behar dugu indarra.
Erakunde publikoetan ere badago zer egina. Indarrean dagoen ereduari mugak jarri, sortzen dituen kalteei erantzun eta eredu berri baten norabidean alternatibak planteatzeko unea da. Hiri-ikuspegi integralarekin jokatzeko ordua da, Donostian lan eta bizitzeko baldintza duinak bermatzeak gidatu behar gaitu, beste ezeren aurretik.
Eta azkenik, komunitate mailan egin beharreko lana dugu. Herritarrok, epe-motzeko etekin ekonomikoen aurretik arduraz jokatu eta gure ingurune sozialaren garrantziaz eta balioaz jabetu behar dugu. Elkar zaintzen duten komunitate ahalik eta sendoenak soilik dira hirira heldu dena bezalako olatua gainditzeko gai. Gure bizimoduaren alderdi guztiak merkatuaren baitan kokatu nahi dituzten indarren aurrean, antolaketak babesten gaitu. Donostiar bakoitzak dituen behar ekonomikoak, sozialak, emozionalak, elikadurakoak, kulturalak, osasun arlokoak, energetikoak edo dena delakoak, komunitatean, era kolektiboan, lantzera jo behar dugu. Herri-eragileen eta ekimen komunitarioek funtsezko papera jokatzen dute horretan. Auto-antolaketa bidez lor dezakegu gutako bakoitzaren eta ingurukoen bizi-baldintzak hobetzea. Gertukotik eta txikitik abiatuz, bakoitzak ahal duen ekarpena eginez, sortuko dugu merkatuaren arauetatik kanpo funtzionatzen duen sarea gero eta handiagoa, gero eta trinkoagoa izatea. Eta sare hori da, gure hiria lapurtu eta bertatik kanporatu nahi gaituzten honetan, hiri-eredu justuagoa, bizigarriagoa, eraikitzeko oinarria.
Donostiako Sortu. 
