Zer da hiri batean egotea?
Hiri turistikoetan egon, bizi, pasatu edo bisitatzearen helburuei buruz gehiago hitz egin behar da. Hau da, hiri batean bizitzea eta hiri hori bisitatzea ez dira gauza bera, hori badakigu, baina talde bakoitzak hiri espazioarekin erlazionatzeko dituen moduen arabera, tentsioak, desberdintasunak eta elkarbizitza moduak agerian uzten direla jakin beharko genuke dagoeneko. Eta horiek gehiago hartu behar dira kontuan.
Lehen bereizketa, ziurrenik nabarmenena, denborarena da. Bisitariak denbora finitua du, esperientziara bideratua; eta, sarritan, «premia turistikoaren» ideiagatik baldintzatua dago. Aldiz, biztanleak (neurri batean behintzat) denbora mugagabea du, eta hiria bere egitura emozional, erlazional eta material nagusia da. Bestetik, espazioa dago, zeinetan elkarri bizkarra emanez, espazio paraleloetan «egoteko» joera dagoen, turismoak gogor astindutako auzoetan izan ezik. Azkenik, funtzioari dagokion desberdintasuna dago; interesgarriena, agian. Turistarentzako hiria eszenatokia da: kontsumitu beharreko esperientzien bilduma. Biztanlearentzat, ordea, hiria azpiegitura da: ez du soilik ikusten; erabiltzen du, jasaten du eta aldatzen du. Hain zuzen ere, eta arrazoi beragatik, funtzioa da biztanleen artean ere desberdintasun handieneko esparrua.
«Aniztasun horrek gogorarazten digu hainbat biztanle mota daudela: bizitzen saiatzen direnak, bizirauten saiatzen direnak eta hiriko eredu honetatik etekina ateratzen dutenak»
Horrekin guztiarekin, turismoa ekosistema konplexu honetan txertatzen denean, aldeak are agerikoagoak bilakatzen dira. Turistak hiria errealitate geruza desberdin batean bizitzen du, bere egonaldiaren behin-behinekotasunak eta erosotasunerako diseinatutako zerbitzu sare batek babestuta. Bere presentziak, aldizkakoa izan arren, biztanleen arteko barne dinamikak aldatzen ditu eta elkarbizitzak abstraktua izateari uzten dio.
Horrela, hiri berean egoteko moduak askotarikoak eta aldi berekoak dira: iragaitzaz dagoen bisitaria, denboraldiak egiten dituena, biztanle egonkorra, espekulatzailea, alokairua ordaintzeko nekez dabilen langilea eta kalean bizi den pertsona, zeinentzat kalea den bizitzeko aukera bakarra. Errealitate horien arteko elkarbizitza desorekatua eta tentsio handikoa da, hain zuzen ere, hiri berean egoteko denbora, espazio eta funtzio desberdinak dituztelako.
Hain zuzen ere, sarritan biztanle edo bertakoei buruz ari garenean, kategoria homogeneo bati buruz hitz egiten ari garela dirudi eta hori zeharo okerra da. Hiria bizitza modu askoren mosaikoa da, espazio berean elkarrekin bizi, jasan eta talka egiten duten gizakiez osatutakoa. Eta barne aniztasun horrek tentsio funtsezko bat agerian uzten du: hiriak ez du esperientzia bera eskaintzen bertatik igarotzen diren guztientzat. Gainera, aniztasun hori aitortzea ezinbestekoa da hiriaren narratiba nagusia turismoan oinarritzen denean, eta gogorarazten digu hainbat biztanle mota daudela: bizitzen saiatzen direnak, bizirauten saiatzen direnak eta hiriko eredu honetatik etekina ateratzen dutenak. Eta denak direla biztanleak, hots, bertakoak.
