Marti Buckley, Erdialdeko La Espiga tabernan. (Argazkia: Nerea Lizarralde)
Unibertsitatean gaztelania ikasten ari nintzen, eta hizkuntza praktikatzeko Espainiara joan nahi nuen. Madril nuen buruan –ez nuen beste ezer ezagutzen–, baina zorionez Iruñera eraman ninduten. Eta han erabat maitemindu nintzen Iruñearekin, hango jendearekin, sukaldaritzarekin eta kulturarekin.
Nondik datorkizu gastronomiarekiko zaletasuna?
Ikasketak bukatu ondoren, gau batez jatetxe bateko sukaldean sartu nintzen, eta azkenean bi urte eman nituen han. Nire nagusiak iaz AEBetako jatetxe onenaren saria eskuratu zuen! Han ikasi nuen kozinatzen, baina oraindik buruan nuen Euskal Herria. Gastronomian buru belarri lanean ari nintzela Donostiara joatea pentsatu nuen. Eta jada 9 urte eman ditut hemen!
Gozogintzarekin lotutako hainbat proiektu aurkezteagatik egin zinen ezaguna.
Bai! Gozogintza nire pasioetako bat da, eta zein ona izan daitekeen erakutsi nahi nuen. Etxean prestatzen diren errezetak oso goxoak dira. Bitxia da, jendeak hemen dio nahiago dituela gauza gaziak, baina gauza gozoak ematen badizkiezu izugarri gozatzen dute. Hemen hostopila eta krema asko dago, baina askoz gehiago dago deskubritzeko!
Nik The Cookie proiektua jarri nuen martxan. Izozki sandwichak egin nituen eta bizikletan banatzen nituen kalean. Inor ez zen kalean saltzen ari, eta falta zen zerbait eskaintzeko aukera nuela iruditzen zitzaidan. Izozkiak ere egin nituen Pololo izenarekin. Ondoren, The Loaf-en gozogile gisa lan egin nuen.
Blogaria eta kazetaria ere bazara.
Urte hauetan guztietan bidaiei eta sukaldaritzari buruzko artikuluak idatzi izan ditut hainbat aldizkari eta egunkaritan. Eta 2007. urtetik
Blank Palate blogean idazten dut. Gastronomiarekin lotutako planak eta gomendioak proposatzen ditut.
Bermutarekin lotutako ekitaldiak ere antolatzen dituzu. Zuk nola ezagutu zenuen edaria?
Gogoan dut arratsalde batean emakume batzuk ikusi nituela edari gorrixka bat edaten. Zerbitzariari galdetu nion ea zer zen edari hura, eta bermuta zela azaldu zidan. Martini sinple bat zen, baina asko gustatu zitzaidan. Geroztik, bermutarekin maiteminduta nago. Nire lagun Maite Rosorekin hasi nintzen
vermutekeak antolatzen. Bermut berriak dastatu, jendearekin elkartu eta kulturaz gozatzeko ospakizunak dira. Asko poztu naiz modan jarri delako, eta jendea hasi delako marka gehiago probatzen. Hemen gertu oso bermut goxoak egiten ari dira.
Orain ‘Basque Country’ argitaratu duzu. Nolako liburua da?
Ingelesez ez dago ia euskal sukaldaritzari buruzko libururik. Hona iritsi nintzenean argi nuen hemen ezagutzen ari nintzen guztia kontatu nahi nuela, eta merezi zuela kontatzea. Oraindik asko nuen ikasteko, eta proiektua atzeratzen joan nintzen. Azkenean argitaletxe batekin kontratu bat sinatzea lortu nuen 2015ean, eta geroztik buru-belarri aritu naiz lanean. Euskal Herriko 94 errezeta tradizionalenak bildu ditut, zazpi probintzietakoak. Errezeta eta herrialde bakoitzari buruzko historia ere bildu ditut.
Uste dut gaztelaniaz ere ez dagoela horrelako argitalpenik. Kultura eta gastronomiaren historia bildu dut; irakurleari hau guztia azaltzen saiatu naiz. Bakailaoa pil-pil erara nola egin azaldu dezakezu, baina ez baduzu esplikatzen nondik datorren tradizio hau eta nola prestatzen duten hemengo gastronomia elkarteetan… ba motz geratzen da, ezta? 100 urte barru hau dena desagertzen bada, ba norbaitek hau guztia berreskuratzeko oinarri bat izatea nahi nuen. Nire ametsa da gaztelaniaz eta euskaraz itzuli ahal izatea. AEBetan ere aurkeztu dut liburua eta oso interes handia piztu du. Lan handia izan da hau guztia. Liburutegian arakatu, jendeari galdetu, begiratu nola kozinatzen duten, sukaldariei galdetu, nekazaritza eremuetara joan barazkiak nola biltzen dituzten ikustera… denetik egin dut bilduma hau egiteko.
Zerk eman dizu arreta gehien?
Ba, iritsi nintzenean, pintxoek, dudarik gabe. Baina orain… gehien harritzen nauena da janariarekin dugun obsesioa. Denbora guztian ari gara janariaz hitz egiten. Bazkalorduan afalduko dugunaz hitz egitea, adibidez… [barrez]. Bestalde, interes handia dut sukaldaritzaren eta herri txikietako ospakizunen arteko loturan; eta bitxia iruditzen zait euskal kulturan lurrak duen garrantziak. Jende askok du baratze bat. Jendeak oraindik lurrarekin duen lotura sendoak liluratu egiten nau.
Zergatik aukeratu duzu La Espiga taberna?
Asko gustatzen zait, eta Delicia pintxoa izugarria da. Ogi pixka bat, arrautza egosia, antxoak, maionesa, tipula, baratxuria eta worcestershire saltsa. Oso sinplea da, baina produktu oso ona erabiltzen dute. Klasiko bat da, eta taberna ere bai. Pintxoak jarri zituen lehen tabernetakoa izan zen. Idazle gisa interes handia dut taberna mota hauetan.
Kezka bat ere badago taberna ereduen inguruan. Betiko tabernak desagertzen ari dira. Zein iritzi duzu?
Bai, aldaketa sumatu dut. Prezioak bikoiztu egin dira ni iritsi nintzenetik. Lehen izugarriak ziren lekuak saldu egin dituzte eta frankizia bihurtu dira. Kezkatzen nau tabernak ez izatea familienak, estandarizatu egiten direlako. Eta askotan gertatzen da, taberna bat berritu egiten dutela, eta ondokoak ere bi aldiz pentsatu gabe gauza bera egiten duela. Eta bat-batean, konturatu gabe, taberna guztiak Ikea estilokoak bihurtzen dira. Uste dut guk ere bezero gisa badugula erantzukizun bat; lan txukuna, kalitatezko sukaldaritza eta tradizioa mantentzen duten lekuak babestu behar ditugu.
Alabamako eta Euskal Herriko osagaiak nahasten ausartu al zara?
Bai! Ganba broxetak dira adibiderik onena. Han ganba oso goxoak ditugu, eta munduko hirugiharrik onena! Beraz, Goizargik egiten duen moduko broxeta egitea erraza da guretzat. Agian hobea da Alabamakoa! [barrez].
Faltan botatzen ditut hango gauzak, noski. Nire sukaldean baditut gutxienez hamar saltsa hozkailuan. Eta badakit non eros ditzakedan hemen batere ohikoak ez diren produktuak. Alabama edo Louisiana estiloko gauzak prestatzeko gutxienez bost dendara joan behar dut!
Txotx garaia ere hastear da. Gustatzen zaizu sagardoa?
Sagardotegira joatea plan izugarria da. Ez dakizue nolako poza ematen duen sagardotegi bat zer den ezagutzea! Lagunak bisitan etortzen direnean, euren begietan ikusten dut nik sentitu nuen poz hura.
Gainera, oraindik familia negozioak dira sagardotegiak. Uste dut oraindik ez dela errusiarrik etorri sagardotegi bat erostera! Asko gustatzen zait Ataungo Urbitarte. Oso etxekoa da, ibai bat du aldamenean, baso ondoan. Jabea zurekin doa kupeletara. Ez da disney sagardotegi bat, oso benetakoa da. Oraindik badaude sagardotegi on batzuk. Denok dakigu zeintzuk diren onak, eta zeintzuk ez [barrez].
San Sebastian eguna modu berezian ospatzen duzu?
Bai! Oso festa polita da. Duela lau urtetik Parte Zaharreko Lurgorri danborradan ateratzen naiz. Niretzat antza handia du AEBetako uztailaren 4ko ospakizunarekin. Hemengo jendea ikusten dut oso harro eta oso patriotiko, eta antza handia hartzen diot.
Nola ezagutu duzu Donostia?
Betidanik gustatu izan zait leku berriak ezagutzea. Bisitan lagun asko etortzen dira eta leku berrietara eramaten ditut. Eta gustatzen zait eurentzako planak egitea. Zer egin dezakegu? Paseo bat egin, Pasaiaraino oinez joan eta han pintxo on bat jan? Plan ederrak daude hemen egiteko. Eta zorte handia dut mundu bat erakutsi didaten bi lagun ditudalako. Hemen eguneroko bizitza oso atsegina da, eta erraza.
HAMABIETAN BERMUTA. Delicia pintxoa eta bermuta.
Non. La Espiga taberna (San Martzial, 48).
Prezioa. 4,90 euro.
HAMABIETAN BERMUTA. Delicia pintxoa eta bermuta.
Non. La Espiga taberna (San Martzial, 48).
Prezioa. 4,90 euro. 
