"Gauzak beste modu batera egin daitezkeela erakutsi genuen"
Juan Karlos Izagirre (Igeldo, 1963) Donostiako alkatea izan zen 2011 eta 2015 urteen artean, eta ondo ezagutzen du hiriko politika. EH Bilduren Gipuzkoako Batzar Nagusietako bozeramailea izan da azken lau urteotan, baina gogotsu hartu du, hirugarrenez, Donostiako EH Bilduren alkategai izateko ardura eta konpromisoa.
Juan Karlos Izagirre EH Bilduren alkategaia, Saguesko Bakearen Usoa eskulturaren aurrean. (Argazkia: Inaxio Esnaola) 
Zergatik erabaki duzu Donostiako politikagintzara itzultzea?
Anbulatoriora bueltatzekotan nengoen, Errenterian daukat plaza. Pentsa, lankideei jakinarazi nien. Horrela ere, aitortu behar dut Donostiaren egunerokoa gertutik jarraitu dudala, nahiz eta nire ardurak Gipuzkoako Batzar Nagusietan izan. Hiriaren egoera eta bilakaera ikusita, kezkatuta nengoen. Kezka hori EH Bilduren barruan konpartitzen nuen. Udal hauteskundeei begira, alkategai izatea proposatu zidaten. Lau urtez alkate izan ondoren, arduraz jokatzea erabaki nuen. Medikuntzara itzultzeko aukera atzeratzea erabaki nuen, hiriarekin dudan konpromisoarengatik. EH Bilduren oinarriek nire hautagaitzari baiezkoa ematean, buru-belarri jarri nintzen lanean sekulako ilusioarekin.
Alkategai gisa berriz aurkezteko erabakia hartzea asko kostatu zitzaizun?
Bai. Nire asmoa beste bat zen, eta proposatu zidatenean pentsatzeko denbora hartu nuen. Baiezkoa ematea kostatu zitzaidan, baina behin emanda harturiko erabakia zuzena zela konturatu nintzen.
Alkate izan zinenetik zortzi urte igaro dira; bi legegintzaldi. Ordutik, hiria asko aldatu dela uste duzu?
Bai, asko. Lau urtetan gauzak beste modu batera egin daitezkeela erakutsi genuen. Batez ere, politika herritarrengandik gertu eta herritarrekin eginez. Gure legealdian egin genuen guztia ez zuten erakutsi hedabideek. Azken bi legealdietan egin diren gauza asko eta asko gure garaian landutakoak dira. Batzuk bidean geratu dira, eta horrek pena ematen dit. Horrela ere, gauzak asko aldatu dira, eta, nire ustez, norabide okerrean. Donostia bere xarma galtzen ari da, baita bere auzoak ere. Auzoetara joan garenean, auzotarrek esan digute auzoek bizitza galdu dutela. Era berean, adierazi digute hartzen diren erabaki asko ez direla auzoen beharren araberakoak, beste interes batzuei erantzuten dietela.
Nik uste dut hiri eta auzo baten arima dela han bizi direnek errotze sentimendu bat izatea. Donostia berreskuratu behar dugu etorkizunari begira, eta hori egingo dugu.
Aurrerapausorik eta atzerapausorik aipatuko zenuke?
Esan moduan, alkatetzan izan ginen lau urte horietan gauza batzuk egin gabe geratu ziren. Aurrera egin duten horiek dira hiriarentzako aurrerapausoak. Adibidez, oso garrantzitsua izan zen uholde arriskuei aurre egiteko Martuteneko, Txomineko eta Urumearen inguruko erabaki guztiak aurrera eramatea. Hango auzotarrekin izan gara, eta esan digute gure garaian udal gobernuarekin izandako harremana eta gaur egungoa zeharo desberdina dela. Erakundeen arteko bileretan egon ziren, guretzat ezinbestekoak zirelako. Hori berreskuratu behar dugu, baina auzo guztietan.
2011 eta 2015 urteen artean abian jarritako prozesu parte hartzaileen bidez aurreratu genituen proiektuetako batzuk ondorengoak dira: Tabakalera, autobus geltoki berria, Altzako kiroldegia, Astiñeneko zubi berria eta Loiolako Lorategi Hiria. Horiekin pozik gaude, baina badira beste proiektu batzuk aurreratu genituen arren, bidean geratu direnak. Adibide garbiena da Bretxako Arrandegi eraikinarena. Bere garaian Odon Elorzak Bretxako azoka tradizionalak esku pribatuetan utzi zituen. Zehazki, funts pribatu bati eman zioten. Gure legealdian Arrandegi eraikina bere osotasunean berreskuratu genuen udalarentzat, kudeaketa ere publikoa izan zedin. Parte Zaharreko bizilagunekin adostua genuen zer nolako zerbitzuak kokatuko genituen eraikin horretan. Esaterako, Jon Darpon Osasun sailburuarekin sinatu genuen anbulatorio berria 2017an irekitzea. Alkatetza uztean, hurrengo udal gobernuak dena aldatu eta eraikina berriz ere esku pribatuetan utzi zuen. Ondorioz, proiektua zeharo aldatu dute, eta osasun zentroak guk aurreikusitakoa baino leku txikiagoa izango du. Azken batean, horrelako kudeaketa bat esku pribatuetan uzten duzunean, normalean zerbitzuak murriztu egiten dira.
Kanpaina abian dela, hainbat dira nabarmendu dituzuen gaiak. Horietako bat da Donostiako etxebizitzaren arazoa. Horri aurre egiteko zein neurri proposatzen dituzue?
Bi frontetan egin behar da lana. Batetik, eraikita dauden etxeak ditugu, eta bi arazo ikusten ditugu. Etxebizitza hutsak merkaturatzeko ahaleginak egin behar dira. Gainera, badago lege bat tresnak aurreikusten dituena, 2015eko EAEko Etxebizitza Legea da hori, aplikatu nahi izan ez dena. Horren bidez, etxe horiek merkatura pasatu daitezke. Eraikitako etxeetan bada beste lan bat egin beharrekoa; alokairuen prezioak mugatzea. Horretarako, Donostia tentsio handiko hiri izendatu behar da. Lehenik, Madrilen behin betiko onartu behar dute Etxebizitza Lege berria. Alokairu berrientzako prezio erreferentzialak jarri ahal izango dira. Ez dugu ulertzen zergatik ez diren tresna hauek oraindik erabili.
Bestetik, etxebizitza berriak egitea da bigarren frontea. Europan ibili gara hara eta hona. Hiri batzuetan etxebizitza guztien %50 publikoak dira Han erraza dute prezioak kontrolatzeko. Hemen ez da horren erraza. Etxe berriak egin behar dira, gehienak babestuak eta alokairu bidezkoak. Hori Txominen egin genuen. Nahi dutena esango dute, baina azken urteotan gutxienekoa egin du udal gobernuak, legeak agintzen duena, eta ez gehiago. Gainera, eraikitako etxeen erdiak tasatuak dira, salmenta bidezkoak, eta 300.000 edo 400.000 euroko prezioa dutenak. Gazte gehienek ezin dute hori ordaindu, eta horregatik hiritik kanpo joan dira bizitzera.
Turismoa ere kezka eta aukera moduan ikusten da hiri honetan. Nola lor daiteke oreka benetako turismo jasangarria lortzeko?
Ni ere turista naiz eta asko bidaiatu dut. Joan naizen lekuetan ondo tratatua izatea eta eroso sentitzea eskatu dut, hona bueltatzean leku horiek gomendatzeko. Hona etortzen direnak sentsazio horrekin joatea nahi dut. Turistak eta turismoaren sektorea zaindu behar ditugu. Izan ere, askorentzat hiriarekin duten lehen harremana da. Dena dela, zaindu behar direnak, batez ere, donostiarrak dira. Nola lortu oreka? Helburua argi daukagu. Turismoa bai, baina etortzen direnen eta hemen bizi direnen elkarbizitza bermatuta. Donostiarrak ere eroso sentitu behar dira, eta ez kaltetuak turistak datozenean.
Neurri batzuk onartu behar dira. Lehena eta oso garrantzitsua dena, Gros, Erdialdea eta Antigua saturazio gune gisa izendatzea. Parte Zaharrarekin egin den gauza bera egin behar da, gutxienez, beste hiru horietan. Auzo horietara joan eta auzotarren eskaerak aintzat hartu behar dira. Parte Zaharreko auzotarren %84 kexu dira izan dituzten kalteengatik, eta berehalako neurriak eskatu dituzte. Zerbitzuak eta ekipamenduak dira auzo askoren beharrak eta eskaerak, eta hori da auzoei begira landu beharrekoa. Horrela, bisitan etortzen direnek ikus dezatela zerbitzu eta ekipamendu onak dituztela.
Hotelen moratoriari dagokionez, ondo dagoela uste dugu, baina berandu ezarri dute eta motz geratu da. Beste auzo batzuetara zabaltzearen aldekoak gara: Intxaurrondo, Egia, Amara, Ibaeta eta Antigua bere osotasunean. Auzoka plan bat egin behar da jakiteko bakoitzak zer turismo karga jasan dezakeen.
Etxe turistikoen hazkundea ere ez da oso kontrolatua izan. Guk eskatzen dugu berriz ere lehen solairuko araua aplikatzea, etxe turistikorik ez kokatzeko edozein solairutan. Gainera, muga horizontal bat jartzea proposatu dugu, etxe turistiko batetik bestera gutxieneko distantzia bat egon dadin. Grosen badira kale batzuk atari guztietan gutxienez etxe turistiko bat dutenak.
Elkarbizitzarako araudiak ere egokitu behar diren ala ez aztertu beharko genuke. Terrazak, ordutegiak, noiz jaso behar diren zaborrak, zarata… Horien ordenantzak errepasatu beharko dira, eta akaso berriak onartu. Adibidez, talde turistikoak gida batekin doazenak, batzuk jendetsuegiak dira, eta denbora gutxian gehiegi pasatzen dira leku beretik. Horrekin batera, gida turistikoek helarazten duten informazioa arautu beharko litzateke, hiriaren historia eta kultura ondo transmititu dezaten.
EH Bilduk zein proposamen ditu Donostiako mugikortasunari dagokionean?
Europatik datozen irizpideak alderdi guztiek errespetatu beharko ditugu, eta bat datoz EH Bilduk defendatzen duenarekin. Hiriek izan behar dute gero eta gehiago oinezkoentzat, bizikletentzat eta garraio publikoarentzat. GI-20 saihesbiderako egin dugun proposamenak lotura zuzena du hiriko mugikortasunarekin. Erdialdetik pasa gabe, ekialdea eta mendebaldea lotzeko aukera izango genuke bidegorri batekin eta garraio publikoarekin. Adibidez, aldaketarekin Altzatik Loiolara joateko minutu gutxi beharko genituzke.
Gainera, hiru disuasio aparkaleku jartzea proposatzen dugu: Añorgan, Intxaurrondon eta Altzan. Europako beste hainbat hiritan ikusi dugu, eta hona ere iritsiko da. Hirira autoz datozenek aparkaleku hauetan aparkatu eta garraio publikoa hartu beharko dute hiriaren erdigunera iristeko. Horrekin lotuta, Erdialdean dauden aparkalekuekin zer egin erabaki beharko da. Izan ere, joera da autoarekin Erdialderaino eta Parte Zaharreraino sartzea, aparkalekuak han daudelako. Europak dio zirkulazioa gutxitu behar dela hirien erdiguneetan, eta auzo batzuk ere arazo dezente dituzte zirkulazioarekin. Beraz, Okendoko eta Bulebarreko aparkalekuen txandakako plazak gutxitzen joan beharko gara. Gogoratu behar da aparkaleku horiek esku pribatuetan daudela. Helburua litzateke horien kudeaketa udalak errekuperatzea. Bitartean, plazak gutxitu eta horiek beste zerbitzu batzuetara bideratu behar dira. Esaterako, bizikletentzako aparkaleku seguruak jar daitezke, eta kalean aparkatzen duten egoiliarrek autoa aparkalekuetan sartzea. Horrekin espazio asko irabaziko genuke kaleetan.
Udal gobernuak egin dituen zirkulazio aldaketak ez ditu inork ulertzen. Kontsultarik eta adostasunik gabe egin dira. Eragile askorekin egon gara, eta ez dago inor konforme. Gainera, arrisku gune batzuk sortu dituzte ez zeuden lekuetan. Erdialdeko zirkulazioa hobetu beharrean, okertu egin dute. Ezin da dena lehengoratu, baina norabide logiko batzuk berrezarri behar dira.
Donostiarrak erdigunean jarri dituzue. Bizitza proiektua hirian garatu ahal izateko aukerak aipatu dituzue. Zeintzuk dira horiek?
Ezer baino lehen, Donostian bizitza proiektuak garatzeko, behar dena da hemen bizi ahal izatea. Ez bazara hemen bizi, errotze hori galtzen duzu. Auzoak biziberritu behar dira, aktiboak izan daitezen eta lo auzo ez bihurtzeko. Horretarako, ezinbestekoa da auzoetan zerbitzuak eta ekipamenduak izatea. Hiriko leku degradatuetan dena bota eta etxeak eraikitzea da joera. Herreran, adibidez. Leku horietan jarduera ekonomiak jar daitezke, bizitza sortzea eragiten dutelako. Hamabost minutuko filosofia aipatzen da, etxe inguruan dena eskura izatearena. Horrela lortzen da bizitza proiektua bizi zaren tokian garantzea.
Auzoen antolaketa sustatzea ere garrantzitsua da. Alderdi askorentzat deserosoak dira antolaturiko auzoak. Ordea, kontrakoa da, niretzat altxor bat dira horrelako auzoak. Edozein arazo dagoenean irtenbideak lortzeko askoz errazagoa da.
Basque Culinary Centerren bigarren egoitza Grosen jartzeari buruz zer iritzi duzu?
Kasualitatez, gu alkatetzan geundela inauguratu zen Basque Culinary Centerren Miramongo egoitza. Hemen eta nazioartean erreferentzia bat izatera iritsi da. Donostiari ekarpen ona egin dio. Donostiako Udalbatzak Okendo Aldeko proiektua onartu zuenean, zergatik abstenitu ginen galdetzen digute. Ezin genion baiezkoa eman horrelako proiektu bati, bi arrazoiengatik. Batetik, gauzak egiteko moduarengatik. Erabaki da Grosen jartzea, auzo horretako berdegune bakarrean. Inorekin kontsultatu gabe eta auzotarrekin hitz egin gabe erabaki dute. Bestetik, ez da leku egokia halako egoitza bat jartzeko. BCCko zuzendariarekin hitz egin nuen, eta egoitza hiri beste leku batzuetan jartzea egokiagoa zela esan nion. Esaterako, leku degradatuetan; Herreran, Txingurrin eta Loiolako Kuartelen lursailean. Europan ohikoa da hori egitea. Ordea, Grosen jarri nahi dute. Beraz, ez gaude ados prozedurarekin eta kokapenarekin. Horregatik abstenitu ginen. Ezezko bat interpretatu zitekeen BCCren kontrako jarrera bat. Guri ondo iruditzen zaigu proiektua, baina ez da lursail horretan eraiki behar. Aukera galdua izan da hiriko beste leku aproposago batera eramateko.
Inkesten arabera, EH Bilduk zinegotzi bat gehiago lortuko luke udal hauteskundeetan. Zer balorazio egiten duzu?
Bitxia eta tristea da pentsatzea inkesten atzean beti interesen bat dagoela. Normalean, interes horiek boterean daudenak boterean segitzeko izan ohi dira. Ni ez naiz gehiegi fidatzen. Inkestek diote EH Bilduren joera goranzkoa dela. Guk uste dugu gora egingo dugula,baina jendearekin elkartzean hori transmititzen digutelako. Ezusteko bat emateko aukerak ditugu Donostian eta Gipuzkoan.
