«Ikusezinak» diren errealitateez hausnartzeko hamaika aukera dakartza 22. Giza Eskubideen Zinemaldiak
Helena Taberna zinemagile nafarrak jasoko du Giza Eskubideen Zinemaldiaren saria.
Goizean aurkeztu dute 22. Giza Eskubideen Zinemaldia Viktoria Eugenia antzokianDonostia Kultura Jakina zenez, Bidasoa zeharkatzen ahalegintzen diren migratzaileen drama lantzen duen Faisaien irla filmaren emanaldiak hasiko du 22. Giza Eskubideen Zinemaldia datorren ostiralean, apirilak 4. Gainerako egitaraua eta beste ataletako eskaintza goizean aurkeztu dute Viktoria Eugenia antzokian. Bertan izan dira Donostia Kulturako zuzendari Jaime Otamendi, erakunde bereko zinema programazioaren arduradun Josemi Beltran, Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen eta Biktimen Arretaren zuzendari Jagoba Alvarez Ereño, Gipuzkoako Foru Aldundiko Giza Eskubideetako eta Kultura Demokratikoko zuzendari nagusi Ion Gambra eta Amnesty Internationaleko ordezkari Itziar Zeberio.
Stop zeinua duen kartel “esanguratsu, indartsua” hizpide, “bizirauteko kit”-ez asko hitz egiten den honetan, Giza Eskubideen Zinemaldiak erreminta oso boteretsua dituela azaldu du, zinema da nagusia, baina horrez gain erakusketak, hitzaldiak eta testigantza interesgarriak ere baditu; bereziki hiru gauzatarako: munduaren txoko honetan bizitzearen zorteaz jabetzeko, besteen eskubideen zapaltzaile izateaz hausnartzeko eta egoera larriak bizi dituztenekin enpatizatzeko. Hain zuzen ere, Alvarez Ereñok nabarmendu du halako jaialdiek gogoetarako espazioak sortzea. “Dauden desberdintasunak zalantzan jartzeko aukera ematen digu eta ondo ez dagoena aldatzera bultzatzen gaitu”. Borrokak nazioartekotzen laguntzen du, tokian tokiko borrokak munduari lotzekoa. “Hezi, inspiratu, mugiarazi eta konektatu egiten gaitu gizatasun komunarekin”.
Jarraian, Gambrak hartu du hitza. Jaialdiaren garrantziaz mintzatu da. “Inoiz baino gehiago behar dugu. Munduari begiratu besterik ez dago ikusteko zelako mundu erotuan bizi garen une honetan. gerrak direla, eskalada belizista, berrarmatze prozesuak, polarizazioa… Arduratuta nago. aurten 80 urte beteko dira II. Mundu Gerrako nazien kontzentrazio esparruak liberatu zituztenetik eta badirudi ez dugula ezer ikasi ordutik hona”. Etengabeko lana beharrezkoa dela gogoratu du, eta gure gizartean dauden gabeziei begiratzekoa ere. Gogora ekarri du aste honetan bertan behera utzi behar izan dute biktimologiari buruzko kongresu bat, 40 lagunen boikotaren ondorioz. “Giza eskubideekin, adierazpen askatasunarekin zerikusia du. Batez ere unibertsitate publikoa izan behar duelako eztabaidarako ideia ezberdinak sartzeko… errespetuz eztabaidatzeko plaza bat”. Adierazi duenez, gero eta proposamen gehiago jasotzen ditu giza eskubidei buruzko dokumentala edo filma egiteko. Lehen urtean bat edo bi baziren, orain askoz gehiago dira.
Zeberiok, azaldu du giza eskubideen aldeko borroka hobe islatzen duen filmak jasoko duen saria material birziklatuekin egingo du Uxue Lasa artistak. Halaber, iaz hil zen Koldobika Jauregi gogoratu eta eskertu dio beraiekin izandako konpromisoagatik. Israel egiten ari den genozidio du gai nagusi aurtengo jaialdian, “Gazako egoera eta gainerako Palestinako lur okupatuetan oso kezkagarria dela”. Erakundeei eskatu die har ditzatela beharrezko neurriak genozidioa gelditzeko eta nazioarteko zuzenbide humanitarioa betetzea zaintzeko. “Estatuek bat egin behar dute eta su eten iraunkorra berrezartzeko eskatu” eta “legez kanpoko okupazioa eta apartheid sistemarekin amaitzea”.
Tabernari saria
Adierazpenen ondoren, Beltranek egitarauaren nondik norakoak azaldu ditu. Askotariko begiradak izango dira AEBtara, Following Harry eta Patrice: The movie, “begirada baikorreko bi film, batzuetan zaila da giza eskubideen gaia jorratzen duten lanetan”. Tabalakeran ikusgai egongo diren artean ere, bi lanek hara begira jarriko dituzte ikusleak Ernest Cole: Lost and Found eta Henry Fonda for president. Eta hori gutxi balitz, Darcy Padilla fotokazetariaren Kaliforniar ametsa, kalean bizi diren pertsonak ardatz dituena.
Mugimendu politikoak, Balkanetako gerra, migratzaileak, transexualitatea Kolonbiako landa eremuan, Argentinako politika… “Ikusezinak” diren arazo eta pertsonak pantailaratuko dituzte jaialdiko lanek eta haiei buruz hausnartzeko solasaldiek errealitate horietan sakontzeko aukera emango diete ikus-entzuleei. Guztira, 48 film programatu dituzte, 25 luze eta 23 labur. Ia egunero protagonisten, zinemagileen eta landutako gaietan adituak diren pertsonekin solasaldiak aurrera eramango dituzte. Egitarau osoa hemen. Sail Ofizialean hamabost film ikusteko aukera izango da, horietatik hamabi lehiaketan. Hiru euskal ekoizpenak dira: Asier Urbietaren Faisaien irla, Lara Izagirreren Empoderío eta Paula Iglesias eta Marta Gomezen Flying Hands. Itxierako filma, India Donaldsonek zuzendutako Good One izango da apirilaren 11n. Emanaldi horretan, film luze eta laburren sariak banatuko dituzten galan.
Itxiera egunean Helena Taberna zinemagile nafarraren ibilbidea aintzatetsiko dute. Garrantzi handiko gai sozialak dira bere filmen ardatz. 1990eko hamarkadaren erdialdean hasi zen zinemagintzan, film laburrak, fikziozkoak eta dokumentalak, idatzi, zuzendu eta ekoizten. Besteak beste, 87 cartas de amor, Alsasua 1936 eta Nerabe. Euskal gatazkari buruzko Yoyes filmak oihartzun handia izan zuen. Haren ondoren etorri dira, migrazio fenomenoari buruzko Extranjeras, memeoria historikoari eta 1936ko gerrari buruzko La buena nueva, genero indarkeriari buruzko hausnarketa proposatzen duen Nagore, sekten unibertsoan sakontzen duen Acantilado, errefuxiatuen egungo egoerari buruzko Varados eta oraintsu estreinatu duen maitasun erromantikoari buruzko gogoeta dakarren Nosotros. Varados filma aukeratu du sari banaketaren proiekziorako.
Nazioarteko film laburren sail ofizialean, berriz, hamabi lan proiektatuko dituzte. Aurten, lehenengoz, Euskal film laburren sail ofiziala ere prestatu dute, zortzi piezekin: 16060 egun, Azkena, Capitanes, Errotatiba, Gure oilarra kanpoan da, Locas del ático, Patrimonio eta Zona Wao (lehiaketatik kanpo)
Zinemaldiak Gipuzkoako Foru Aldundiaren babesa du, Giza Eskubideen eta Kultura Demokratikoaren Zuzendaritza Nagusiaren bidez, eta Eusko Jaurlaritzarena, Giza Eskubideen eta Biktimei Laguntzeko Zuzendaritzaren bidez, baita GKEen eta hainbat erakunderen laguntza ere, tartean hauena: Zehar, Unicef, Gehitu, Amnistia Internazionala, Acnur, SOS Arrazakeria eta FiSahara
EGITARAU OSAGARRIA
Beste atalak
- Zinema eta Biktomologia zikloan: Juana Maciasek zuzendutako Las chicas de la estación eta Hernan Zinen Nacido en Gaza filmak.
- Tabakaleran aurrera eramango duten Zinema eta Memoria zikloan, berriz, Ernest Cole: Lost and Found; Henry Fonda for president eta Riefenstahl.
- Haurrentzat zinema ere izango da. Aurten, Azerik eta Erbik basoa salbatzen dute.
Jarduera gehigarriak:
- Martxoak 31, astelehena: Amnesty Internationalek antolatuta, Gaza bajo los escombros. Crónica de un horror, mahai ingurua egingo dute Viktoria Eugenia klubean.
- Apirilak 2, asteazkena: Tentazioa konpainiaren Interview – Urez eta hondarrez ikuskizunaren emanaldia, Viktoria Eugenia klubean
- Apirilak 5, larunbata: Zehar-Errefuxiatuekin-ek antolatutako Narratibak ehunduz mahai ingurua, Viktoria Eugenia klubean.
Erakusketak
- Mauthausenetik haratago. Francesc Boix argazkilaria, Okendo Kultur Etxean. Martxoaren 27tik maiatzaren 31ra
- Darcy Padillaren Kaliforniar ametsa erakusketa. Aiete Kultur Etxean, apirilaren 3tik ekainaren 8ra.
- Artea eta giza eskubideak, haur eta gazteen 21. ekitaldia, Viktoria Eugenia antzokian, apirilaren 4tik 13ra.
Sarrerak bihar, hilak 28, 11:30ean jarriko dituzte salgai Antzoki Zaharreko eta Viktoria Eugeniako leihatiletan eta Donostia Kulturaren webgunean. Doako saioetarako gonbidapenak ere bide beretik eskuratu ahal izango dira, bihartik aurrera. Interview-Urez eta hondarrez ikuskizunerako sarrerak jada salgai daude 10 euroan eta Zinema eta Biktimologia zikloko bi saioetarako gonbidapenak ere eskuragarri.
