Donostiako 'belle époque' garaiko igogailuak «arriskuan» daudela salatu du Ancorak
Peña y Goñi, 1 eta Peñaflorida, 10 atarietako igogailuak.Ancora 
Donostiako atari batzuetan belle époque garaiko igogailuak daude oraindik, ehun urtetik gorakoak, eta horiek “arriskuan” daudela ohartarazi du Ancora ondarearen babeserako elkarteak: “Donostiak industria ondarearen benetako harribitxiak gordetzen ditu bere eraikinen barruan: kaobazko kabinak dituzten ehun urteko igogailuak, apaindura modernista edo art déco eta XX. mendeko historia arkitektonikotik bereizezina den dotorezia. Elementu berezi horiek, ordea, desagertzeko benetako arriskuari aurre egin behar diote gaur egun, babes espezifikorik eza eta duela gutxi egindako arau aldaketak direla eta”.
Ancoraren arabera, Jarraibide Tekniko Osagarria onartzen duen 355/2024 Errege Dekretua indarrean sartu izanak “areagotu du kezka”: “Araudi horrek segurtasun baldintzak indartzen ditu, eta nahitaezko aldizkako ikuskapenetan aplikatu behar da. Eragina igogailu zaharrenei dagokie, esku hartze konplexuak eta, kasu askotan, inbertsio garestiak behar baitituzte. Mantentze enpresek lehenetsitako konponbide estandarizatuak proposatzen dituzte, eta Eremu Erromantikoko bizilagun batzuek beren haserrea adierazten dute jatorrizko kabinak eta osagaiak gal daitezkeelako, igogailuen balio kulturalari kalte itzulezina eraginez”.
Elkarteak gogorarazi duenez, hiriak “400 igogailu historiko” zituen 1988an funtzionamenduan, “baina urte horretan indarrean sartu zen araudiak %90 galtzea ekarri zuen”. “Arazoa da ez direla artefaktu batzuk ezagutzen funtzio praktikotik soilik ikusita, nahiz eta burdineria eta zur nobleekin, kristal grabatuekin eta eserleku integratuekin egindako benetako artelanak izan, kokatzen diren atarien arreta estetiko berarekin. Zailtasun nagusia hirigintza katalogaziorik eza da: Eraikitako Hiri Ondarea Babesteko Plan Berezia, oro har, kanpoko arkitektura irudia babestera mugatzen da, eta ez dago oraindik existitzen diren aleei buruzko azterketarik”.
San Martin, 50 eta Askatasunaren hiribidea, 20 atarietako igogailuak.Ancora
Inbentarioa
Hori guztia dela eta, Ancorak Igogailuen Udal Inbentarioa egin du, “igogailuak kontserbatzen eta etorkizunean balioa ematen laguntzeko”: “Higiezineko integrazioa, interes artistikoa edo teknologikoa, benetakotasun maila edo balio tipologikoa hartzen dira kontuan”.
Gogoratu dute, halaber, Donostiako lehen igogailua Hotel Continentalekoa izan zela, 1884an Félix Sivillak instalatutakoa; Espainiako Estatuan igogailuak zabaltzearen arduraduntzat jotzen da Sivilla: “Erabilera laster zabaldu zen eraikin publikoetara, kasinoetara eta luxuzko etxebizitzetara, hala nola, Salamanca pasealekuko 7. zenbakira edo Prim kaleko 10. zenbakira”. Grosen, esaterako, funtzionamenduan diraute Peña eta Goñi kaleko 1 eta 2 zenbakietako igogailuek, Ancorak azaldu duenez, Urcola eta Alday arkitektoek instalatuak.
Era berean, iragarri dute “herritarren plataforma bat eratzen” ari dela, “Donostiaren arkitektura eta kultura nortasunaren zati gisa babestea eskatzen duena”: “Madrilen moduko hirietan jada babestuta daude, Bartzelona horien katalogazioa aztertzen ari da, eta Bruselak bere legeria egokitu zuen kontserbazioa eta segurtasuna bateragarri egiteko, erkidegoei laguntza publikoak emanez. Donostiak ezin du atzean geratu: erakundeek, enpresek eta bizilagunek ondare bakar horren defentsan inplikatu behar dute”.
