«Gure adinarekin erail zituzten Txiki eta Otaegi; guk nahi duguna borrokatzeagatik»
'Ekin eta bultza askatasunera' lelopean, Ernai gazte antolakundeak manifestazioa egingo du igandean, 13:30ean Bulebarretik abiatuta. Txiki eta Otaegi ETAko kideei omenaldia izango da, egungo gazteentzako eredu direlakoan. Hala azaldu dute Aitzol Ortiz (Amara, 2003) eta Aizpea Uranga (Antigua, 2003) Ernaiko kideek.
Aizpea Uranga eta Unai Ortzi, Ernaiko kideak.Xalba Ramirez 
50 urte beteko dira irailaren 27an Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela. Zergatik ari da ezker abertzalea haien memoria berreskuratzen?
Aizpea Uranga (A.U.): Haien fusilamenduak gure herria isilarazteko modu bat izaten saiatu zirela ulertzen dugu. Oroimen ariketa hori egiteaz gain, erakustera goaz hemen gaudela 50 urteren ondoren, askatasunaren aldeko borrokan.
Aitzol Ortiz (A.O.): Garai hartan erreferente bihurtu ziren Txiki eta Otaegi eta gaur egungo belaunaldiaren erreferente bihurtu nahi ditugu. Badakigu ez zirela bakarrak izan, noski, eta dinamika honetan borrokan erori diren guztiak oroitu nahi izan ditugu. Gazteei zabaldu nahi diegu beraiek hasi zuten borroka hura bizirik dagoela, eta guri dagokigula borroka horrekin jarraitzea.
Heriotza zigor horien kontrako protestetan hil zuten Jesus Maria Garcia Ripalda gazte komunista Grosen, 1975eko abuztuaren 31n.
A.U.: Frankismo garaian gaude, errepresioa oso bortitza zen. Txiki eta Otaegiren epaiketan mobilizazio oso indartsuak izan ziren, Euskal Herrian eta kanpoan. Haien memoria gogoraraztea garrantzitsua den moduan, errepresioa jasandako horiek guztiak gogoan izan eta gertatutakoa salatu behar dugu. Guri dagokigu kontatzea, besteek ez dutelako egingo.
Memoria lanketa nahikoa egiten ari al da gatazkaren kontakizunean? Inpresioa ematen du ia soilik alde batekoa ari dela egiten (‘Patria’, ‘La Infiltrada’…).
A.O.: Haiek agintean dauden bitartean, errekurtso mugagabeak erabiliko dituzte haien kontakizun mugatua kontatzeko. Gure bitartekoak ez dira hain handiak, baina gure lana da kontakizun propioa kontatzea.
A.U.: Batez ere, gazte belaunaldien artean kontakizun hori egitea, baina betiere, aurrera eginez. Iraganean giltzapetuak nahi gaituzte, baina guk aurrera begira egin nahi dugu.
Zer dute Txiki eta Otaegik gaur egungo gazteentzat inspiragarri?
A.O.: Oso gazteak ziren, bai borrokan hasi zirenean, eta baita erail zituztenean ere. Gure adinarekin, 21 urterekin, erail zituzten, guk egin nahi duguna egiteagatik; hau da, Euskal Herriaren alde borrokatzeagatik. Gaur egungo gazteontzat motibatzailea izan daiteke.
A.U.: Garai hartan, frankismo betean, Euskal Herria desagerrarazi nahi zuten, eta haiek, Euskal Herriaren askatasunaren aldeko borrokan lerratu ziren; haiei esker gara gaur egun garena, haiei esker gaude bizirik eta borrokan, gaur egun ere.
Kontakizunaren borroka honetan, frankismoaren kontrako borrokalarien lana gutxietsi dute PSOEk eta EAJk.
A.O.: Propaganda egiten ari dira, herrietatik Txiki eta Otaegiren aurpegiak ezabatuz eta apologia egitea leporatuz. Betiko jokoan sartu nahi gaituzte, eta saiatzen gara hor ez sartzen. 50 urte bete dira, eta hori gogoratzeko une aproposa da.
Atzera begira baino, aurrera begira dagoen gazte erakundea dela diozue Ernai. Zein da zuen egoera Donostian gaur egun?
A.U.: Azken urteotan gazte belaunaldi berriak hasi dira hurbiltzen Ernaira. Nabaritzen dugu independentziaren aldeko aldarriaren alde lerrokatzen ari direla eta gero eta gehiago garela. Iazko mobilizazioetan ikusi zen, milaka gaztek hartu zuten parte manifestazioan, eta martxoan independentzia eguna ospatu genuen.
A.O.: Antolakundeak independentziaren auzia erdigunean jarri du, eta horrek ere ekarri du jendea guregana gerturatzea. Gazte belaunaldi oso bat formatzen eta ahalduntzen ari gara orain. Bestetik, koiuntura politikoari erantzuten saiatzen gara: izan arrazakeriaren gaia, erasoak…
Antolakuntza mailan salto bat ematen ari zaretela dirudi.
A.O.: COVIDaren ondotik, behera egin zen antolakuntza mailan. Desaktibazio orokor bat egon zen. Antolakundetik saiatu ginen hainbat ildo jorratuz borroka konkretuak aurrera eramaten, eta bai ikusi genuen ez ginela gazteriarengana iristen. Orduan erabaki zen independentzia jartzea erdigunean, eta, hor bai, inpaktu handiagoa sortu dugu.
A.U.: Egun, bost auzotan ditugu taldeak Donostian, eta gainontzeko auzoetan badira kide solteak.
Hiriaren egoeraren inguruan zein irakurketa egiten duzue?
A.U.: Azken urteotan asko aldatu da hiri eredua: turismoa, etxebizitza, arrazakeria… Eta orain, gu horiek lantzen ez gabiltzan arren, ezin ditugu pasatzen utzi, noski. Irakurketa bat egin behar dugu horien inguruan, eta ahal den heinean, borroka horietan parte hartu.
A.O.: Gazte mailan iritsi ez garen arren, hirian antolatuta dauden beste eragileetan parte hartzea bilatu dugu, ahalik eta ekarpen handiena eginez bertan.
Zein lehentasun politiko dituzue ikasturte honetan?
A.U.: Orain arte, manifestaziorako lanketarekin aritu gara, eta orain hasiko gara ikasturteko lanketarekin. Kide berri asko gara, eta, beraz, formazioak eta ahalduntzea izango da. Kongresu urtea tokatzen zaigu, eta hori baliatuko dugu hausnarketa ezberdinak egiteko, eta norabidea markatzeko.
