«Erdibideko diskurtsoak dira, hain justu, aldekoak hauspotzen dituztenak»
Kalera ateratzeko gogoz daude Elene Lopetegi (Gros, 1995) eta Maialen Gomez (Urnieta, 1996). Azaroaren 25aren bueltan hainbat aldarri eta elkartasun mezu plazaratuko dituzte; baita feminismoaren izenean zabaltzen diren zenbait mezu gaitzetsi ere.
Elene Lopetegi eta Maialen Gomez, Donostiako Asanblada Feministako kideak.Maitane Aldanondo 
Zeintzuk dira aurtengo Azaroaren 25eko ardatzak?
Maialen Gomez (M.G.): Aurtengo leloa Konplizitate sareen aurrean erresistentzia feminista. Vuestra hipocresia es violencia da. Urtero moduan, hasiko gara aurten eraildako sei emakumeak gogoratzen, hori delako indarkeria matxistaren aurpegi bortitzena. Azken hilabetetan egin dugun moduan, palestinar herriari ere elkartasuna adieraziko diogu, bereziki, bertako feministei, eta gobernuei exijituko diegu Israelekin dituzten harremanak eteteko eta boikota egiteko. Aurten, bereziki, fokua jarriko dugu gure egunerokoan indarkeriak dituen hamaika formetan. Horiek sostengatzen dituzten egiturak, konplizitate sareak eta anaidiak salatzera aterako gara kalera.
Elene Lopetegi (E.L.): Askotan zabaltzen den iruditeria da erasotzaileak direla gizaki abstraktuak, urrutikoak; baina ikerketek eta estatistikek diote normalean gertuko gizonak direla, familiako kideak eta abar. Egunerokoan, Maialenek esan duen moduan, anaidia horien bitartez sostengatzen da indarkeria matxista, gizonek badutelako haien artean isiltasun eta konplizitate sare bat ahalbidetzen duena indarkeria matxistak hamaika forma hartzea. Erakundeak ere badira beste konplizitate sare bat, sarri ez dute indarkeria matxista arazo sozial eta politikotzat hartzen; are gehiago, erasoen gainean egiten dute irakurketa askotan ez da mugimendu feministatik egiten dugunaren berdina. Gizon askori ondo datorkie hori, euren konplizitate sare hori babesten duelako.
Marko ideologikoak, protokoloak, iruditegi berriak… Gizartea eraldatzeko bidean al gaude?
E.L.: Azaroaren 25en beti ateratzen gara diskurtso erasokorrarekin, antolakuntza eta borroka azpimarratu behar ditugulako, eta asko dagoelako oraindik egiteko; baina azken 30 urteotan aurrerapausoak egin dira eta uste dut mugimendu feministari esker lortu dela indarkeria matxistaren ulerkera hori sozializatzea. Icebergaren punta da ikusten dena, baina indarkeria matxista beste hamaika formatan ematen da: soldata arrakala, begirada bat kalean… Duela 30 urte indarkeria matxistatzat hartzen ez zena, egun, jendeak ikusten du badela. Are gehiago, mugimendu feministak badauka beste leku bat eta legitimitate bat ere. Kontrara, atzerapauso moduan, azkenaldian, oldarraldi faxista eta ezkerreko jarrera erreakzionarioak goraka doazen honetan, ikusten ari gara ere feminismoari zilegitasuna kentze bat eta gure diskurtsoa zalantzan jartzen dela etengabe.
M.G.: Anaidia sare eta konplizitate sare hauek dauden bitartean, nekez egingo dugu aurrera. Hala ere, behar dira beste mila gauza: botere egiturak aldatzea, zaintzen demokratizazioa, genero indarkeriari aurre egitea, prebentzioan fokua jartzea, sistema ekonomikoa eraldatzea, ahots guztiak kontuan hartzea begirada intersekzional batetik… Baina uste dut foku on bat dela konplizitate sareena.
E.L.: Aurrera egiteko borondate politikoa behar dugula adierazi dugu askotan eta erakundeekiko aldarria izan da inbertsioak egitea, lehen mailako arazotzat hartzea. Adibidez, herri batzuetan hasi dira ardurak hartzen eta prebentzio lanerako puntu moreak jartzen, artatzeko profesionalekin. Hori aurrerapauso bat da. Lortu behar dugu ez soilik izatea jaietan, beste arlo batzuetara pasatzea eta mekanismoak jartzea indarkeria matxistari aurre egiteko zerbitzu gisa.
Aurrera egin da, baina jarrera erreakzionarioak eta feminismoaren aurkakoak ugaritzen ari dira. Zergatik?
M.G.: Oldarraldi batean gaude. Gorroto eta feminismoaren kontrako diskurtsoak inpunitate osoz zabaltzen ari dira sareetan eta komunikabideetan, baina baita kalean ere, erasoak salatzen ditugunean. Mezu transfoboak eta arrazistak ere. Iruditzen zait mundu mailatik datorren zerbait dela, Euskal Herrira iritsi dena.
Boterearen berrikuspen kritikoa egin behar dela diozue.
E.L.: Ez da erraza zure pribilegioak alboratzea eta desplazatzea, gauza asko jartzen dituelako jokoan, pribilegio asko galtzea dakarrelako; baina ariketa hori ezinbestekoa da. Guk, zuri gisa, gure zuritasunak ematen dizkigun pribilegio eta botere horietatik desplazatzeko ariketa egin behar dugun moduan, gizonek egin behar dute zapaltzen dituzten beste subjektibitate horiekin guztiekin.
M.G.: Sistema bera gizonentzat oso erosoa izanik, hori mantentzeko interesa dute. Paktu patriarkal bat da.
Salatu duzue ere feminismoa mezu arrazistak zabaltzeko baliatzen ari direla. Bateragarri al dira?
E.L.: Askotan, feminismoaren eta segurtasunaren izenean, askok jarrera arrazistak izan dituzte. Erasotzaileak soilik kanpotik datozen ez dakit zer gizon izango balira moduan, eta ez zure kuadrillako Aitor eta Xabi. Guk ere zuritasunetik badaukagu horiek mozteko ardura. Bilgune Feministaren aurtengo leloa Lerratu, ohiturak apurtu da. Gai honetan ez dagoelako erdibideko posiziorik. Lerratzen bazara, indarkeriaren kontra zaude edo ez, arrazakeriaren kontra edo ez. Erdibideko diskurtsoak dira, hain justu, aldekoak hauspotzen dituztenak.
M.G.: Gauza bera gertatzen da transen aurkako diskurtsoarekin. Feminismoaren izenean gorroto diskurtsoa zabaltzen da.
E.L.: Iritzi publikoa gauza askok baldintzatzen dute, sare sozialek kristoren eragina dute. Azken urteetan baldintzatzaileak diren elementu nagusiak dira. Hor informazioa mugitzen da eta iritzia sortzen. Komunikabide askok hartzen dituzte iritzi bat zabaltzeko mezu konkretu batzuk eta sare sozialetan ere gorroto diskurtsoak antolatuta daude eta asko pertsonifikatzen dira, gainera. Antolatu behar dugu horri kontra egiteko.
M.G.: Batez ere gazteengan eragina daukalako. Belaunaldi berriek ikusten eta ikasten dute, eta hori erreproduzituko dute.
Erresistentzia feministarako deia egin duzue. Zeintzuk dira bideak?
M.G.: Jarraitu behar dugu antolatzen eta kaleak hartzen, autodefentsa feminista aldarrikatzen eta gauzatzen kaleetan, etxeetan, lantokietan, sareetan, jaietan… Aurre egin behar diegu eta erantzun indarkeria sostengatzen duteei eta haien konplizitate sareei. Garrantzitsua da antolatzea, aliantzak gauzatzea, elkarren artean zaintzea eta eguneroko praktikak aldatzeko konpromisoa hartzea ere.
E.L.: Erresistentzia eta autodefentsa feminista hori sektore eta arlo guztietara eraman dezakegu, ez da soilik defentsan, baita modu aktiboan egiten duguna ere, espazio askotan gauzak aldatzeko. Izan oholtzan, izan kalean manifestazio batean, izan familia bazkari batean, lantokian, etxean…
