20ko hamarkada zoriontsuak?
Bi aste igaro dira urte berri batean sartu ginenetik, eta denbora honetan ez dira gutxi izan datorren urterako erronkei edo promesei buruz egindako artikuluak. Duela gutxi, alkateak adierazi zuen hau «une erabakigarria» dela Donostiarentzat, «erronkaz eta aukeraz betetako urtea izateaz gain, gure historian mugarri izango direnak». Alkatearen azterketa, handikeriaz gain, epe laburrekoa eta alboratua da. Goiak eliteek hiriarekin egiten dutena aipatzea saihesten du, botere ekonomiko eta finantzarioaren laguntzarekin donostiarren bizitzarekin eta eskubideekin negozioa egiten baitute.
Hamarkada mundu mailako pandemia batekin hasi zen, eta horrek agerian utzi zuen zerbitzu publikoek eskubide indibidual eta kolektiboen bermatzaile gisa duten garrantzia, bizitza eta zaintzak erdigunean jarriz negozioaren aurrean. Hala ere, batzuek ahultasun sozial handieneko unea erabili zuten negozioa egiteko. Eta gobernuak, euren mesedetan, espekulazio hutsezko erabileretarako espazio publikoak erretiluan jartzea erabaki zuen. Hotelak, pisu turistikoak, Basque Culinary… dena negozioaren zerbitzura, bizitzeko eraikinak edo arnasa hartzeko berdeguneak galtzen genituen bitartean.
Gaur egun, historian zehar garrantzi berezia izan duen hamarkadaren erdian sartzen da hiria. Joan den mendean, zehazki, «20ko hamarkadako urte zoriontsuak» izenekoak gerren arteko garai bat baino ez ziren, eskuin muturraren eta faxismoaren gorakadarena, non Estatu Batuek kontinente europarraren ahulezia baliatzen zuten «negozioa egiteko». Hori zoriontsua dela esan al daiteke?
Hiru mende lehenago, 1620ko hamarkadan, lehen burbuila ekonomiko handia sortu zen, tulipanen krisia. Tulipanak bere urrezko mendea bizi zuen. Ale bitxienak eskuratzeak boterea eta aitorpena ematen zien jabeei. Prezioa abiadura handian hazten ari zen, zenbaki sinestezinetara iritsiz. Ekoizpenak ez zion eskaerari erantzuten, eta kreditu oharrekin hasi zen erosten. Hurrengo hamarkadan, burbuilaren eztanda iritsi zen, prezioen beherakada eta porrot ekonomikoak.
«Sareak ehuntzen jarraitzen dugu, oligarkiak loturak apurtzen saiatu arren, badakitelako elkartuta boteretsuak izan gaitezkeela»
Zeuen buruari galdetuko diozue: zertara dator hau guztia?
Eskuin muturraren gorakada berri bat bizi dugu gaur mundu mailan. Lider inperialistak, sektore ekonomikoak eta komunikabideak kontrolatzen dituzten handikien eskutik, eraso belizista bat garatzen ari dira, planetako bizitzarako aurreikus ezin daitezkeen ondorioekin. Hurbilenean, etxebizitzaren kostu handiari aurre egin ezin dioten milaka gazte eta familiarentzako errealitate gordinaren aurrean gaude. Gaur egun, etxebizitza maximo historikoetan dago. Donostia estatuko hiririk garestiena da, zenbaitek espekulazio negozio bihurtu baitute etxebizitza.
Hiru urte bete dira alkateak zure auzoan zahartu nahi izatea apur bat «exquisitoa» dela esan zuenetik. Gobernatzen gaituztenek posizio pribilegiatu batetik jarduten dute, auzokide askoren zailtasunak alde batera utzita. Egun hauetan, El 47 filma ikustean, elkartasunaren bultzadaz auzoak eraiki dituzten milaka pertsona anonimoren duintasunaz pentsatu nuen. Gaur egun, sareak ehuntzen jarraitzen dugu, oligarkiak loturak apurtzen saiatu arren, badakitelako elkartuta boteretsuak izan gaitezkeela.
Hiriaren elitizazioa sendotzen ari da, eta horrek auzoetako bizilagunentzat bizitzeko moduko hiri bat eraikitzea zailtzen du. Hori dela eta, antolatzea geratzen den gauza bakarra da, auzotar guztiok tokia izango dugun hiri alternatiba bat planteatzeko.
