Esther eta Tomasi
Ez ziren Thelma eta Louise, Mexikorantz ihesi zihoan Arkansasko bikotea; Geena Davis eta Susan Sarandon protagonista zituen filmak. Zinemak glamourra du, eszenak mitiko bihurtzen dira. Errealitatea, aldiz, askoz sinpleagoa da, gehienetan lausotua eta argirik gabe, eta publikoarentzat erakargarritasun gutxiago du. Pantailako soinekoak moda bihurtzen dira, aktoreen izenak ugaldu egiten dira jaioberrien artean, eta negozioa da filmaren helburu bakarra. Bizitza errealean, ordea, arropa hamaika aldiz garbituta dago, izenak arruntak dira, eta negozioa iraute hutsa da.
Gure Thelma eta Louise Tomasi eta Esther ziren. Lehenengoak, lonjan erosten zuen arraina saltzen zuen, eguzkia oraindik irten gabe zegoenean. Alabetako batek laguntzen zion, joan-etorri handieneko egunetan. Agian, hiru alaben artean, laguntzailea maitatuena zen, droga kontsumitzen ari zelako. Estherrek komunak eta udal zuloak garbitzen eta zaintzen zituen. Tokatzen zitzaion lekuetan aritzen zen. Eta, udal langilea zenez, alokairuan bizi zen, pertsona behartsuentzat diseinatutako etxe batean. Izan ere, debekatutako garaian, Tomasi bezala, ama nerabea zen, eta alabak ere bazituen. Biak, Esther eta Tomasi, bananduta. Glamourrik ez, Hollywoodeko ezer ez hiri hartan, Donostiako zuri-beltzean.
Tomasi Garcia Nafarroatik iritsitako familia donostiar batekoa zen. Ingurukoen artean, familiako ardi beltza zela uste zuten. Bizitza arrandegian, eta, ahal zuenean, gozatu egiten zuen lantokitik at. Aditz xumez, hitzak arrastaka eramaten zituen, baina beti irribarrez, begiak zabalduz. Politikoki konprometitua, ez zuen materialismo trataturik irakurtzen, ez historikorik, ez dialektikorik. Baina bazekien non zeuden bidegabekeriak. Nor zen ona eta nor gaiztoa.
«Ez zuten Thelma eta Louisena bezalako ihesaldi bat prestatu behar izan, agian ihes hura, kontzientea bera ere, beste era batera izan zen. Isilik, isilik»
Esther Romero Extremadurako herri txiki batetik etorria zen, gosearen bideari jarraituz, diktadura besarkatu zuten jauntxoen tiroetatik ihesi. Euskara ikasteko izena eman zuen, baina adinean aurrera egin ahala, ahozko konbinazio konplexuek gainditu egin zuten. Lehorreko lurretan jaioa zen. Baina itsasoak hasieratik liluratu zion. Eta bere lehen aurrezkiak bildu ahal izan zituenean, txalupa bat erosi zuen eta kaian lotu zuen.
Ilunabar lanbrotsu eta itzali haietan, Tomasi eta Esther kaian elkartzen ziren, eskaileretan behera jaitsi eta arraunekin badiarantz irteten ziren. Barra pasatu eta kanaberak botatzen zituzten txipiroiak harrapatzeko. Batzuetan iristen ziren, beste batzuetan ez. Eta bitartean, beren sekretuak elkarri kontatzen zizkioten, beren alabez hitz egiten zuten, bizitzaren gogorraz, letra handiz idazten zieten preso politikoei. Eta gauak estaltzen zituen, trago eta trago artean, ipuin eta ipuin artean. Zenbat istorio, zenbat barre, zenbat negar. Bizitza.
Egun batean, kaira iritsi ziren eta txalupa desagertua zen. Udaleko agenteren bat ezagutzen zuen Estherrek, eta harengana hurbildu eta galdetu zion. Lapurra ezaguna omen zen. Baina Esther emakumea zen eta laguna Tomasi ere. Biak ala biak bermerik gabe, glamourrik gabe, atzean istorio zinematografikorik gabe. Gaueko irteerak amaitu ziren eta Esther eta Tomasi itzaltzen joan ziren. Ez zuten Thelma eta Louisena bezalako ihesaldi bat prestatu behar izan, agian ihes hura, kontzientea bera ere, beste era batera izan zen. Isilik, isilik. Biek utzi gintuzten XX. mendea amaitu zenean, eta zorionez, ez zuten XXI. mendea ezagutu. Testuinguruak jokoz kanpo utziko lituzkeelako.
