«Alabei galdetu genien ea lau hizkuntzetatik zein zuten gogokoena. Eta haiek... euskara esan!»
Zientziaren hiriak dituen onuren artean dago, besteak beste, nazioarteko buru argienak —tira, argienetako batzuk— Donostiara etortzea bizitzera. Errumaniatik dator Elena Olariu farmazeutikoa, Antiguan eraikiz bizitza berri bat.
Elena Olariu, errumaniar jatorriko ikerlaria, Matia fundazioan.Joseba Parron 
Matiara gerturatzea albiste txarra izan ohi da. Gaixorik zaudelako edo senide bat zaindu behar duzulako joaten zara bertara, normala. Baina Matian egiten da besterik. Matia Fundazioan egiten du lan Elena Olariuk duela bi urte inguru, eta ikerlaria da bera. Farmazia doktorea den arren, bestelako egitasmoetan dabil.
«Ez da erraza azaltzea zertan nabilen», dio irriz, Lugaritz eraikina erakusten digun bitartean: «200 lagun inguruk egiten dugu lan hemen, eta fundazioak dituen beharretara egokitzen ditugu geure ikerketak».
«Labur azaltzeko, ospitalean dagoen jendearen zaintza eta bizi kalitatea hobetzeko ikerketak egiten ditugu. Orain, adibidez, zahartzaroaren inguruan ari gara talde multidiziplinar bat: ‘Zer da zahartze on bat?’ galderari erantzun asmoz».
Azaldu duenez, hainbat galdetegi ari dira egiten, besteak beste, auzoaren ezaugarri fisikoek, komunitatearekin elkar ekintzak, eta bestelako faktoreek zahartzaroan duten eragin kognitiboa ikertuz. Ikerketaren alderdi interesgarrienetako bat da erabiltzaileekin batera egiten saiatzen direla: «Jendearen parte hartzea bilatzen dugu, honela, proposatzen ditugun soluzioen diseinuan haiek ere zer esana dute».
Bartzelona-Newcastle-Donostia
Bukarestekoa den arren (Errumania), «aspaldi» ez da bertan bizi: «Doktoretza egitera Bartzelonara joan nintzen 2011n, eta bertan ezagutu nuen nire senarra izango zena. Hortik Ingalaterrara joan ginen, elkarrekin». Newcastleko unibertsitatean ikerketak egiten eta Bartzelonako ISGlobal ikerketa zentroan lanean aritu zen hainbat urtez. Senarrari lan eskaintza egin zioten Donostian, eta, lehendik ere bertan egona zenez, hona etorri ziren biak. Biak ez, lauak: bi eta lau urteko alabekin etorri baitziren Newcastletik hona.
«Nik neure lana online egin nezakeenez, ez zitzaidan asko kostatu erabakia hartzea», azaldu du. Erraztasun guztiak jarri zizkieten, izan ere, hirian dagoen Talent House-etako batera etorri ziren bizitzera lehenik. Hurrengo erronka? Etxebizitza bilatzea. «Donostia asko maite dugu, baina zalantzarik gabe hori da bere alderdirik okerrena. Asko kostatu zitzaigun etxea bilatzea, eta hori Matiak eta Talent House-ak lagundu egin zigutela».
Elena Olariu, errumaniar jatorriko ikerlaria, Matia fundazioan.Joseba Parron
Higiezin agentzien bidez ezinezkoa da etxebizitza bat alokatzea, atzerritarra baldin bazara: «Etxe bat ikustera joan, eta bi alaba genituela esaterakoan, erantzuten ziguten txikiegia zela guretzat. Utziguzu, bada, guri erabakitzen, ezta?», dio, erdi barrez, erdi haserre. Antiguan bizi dira orain, Lorean, eta hiriaren alderdi onak besterik ez zaizkie geratzen: «Bukarest eta Bartzelonarekin alderatuta, txiki-txikia da Donostia, baina haurrekin bizitzeko ezin hobea!».
Alabak eta euskara
Hasiera guztiak bezala, dena ez zen erraza izan, noski. Hizkuntza aipatu du erronka gisa. «Niri asko gustatzen zaizkit hizkuntzak, eta konfiantza nuen, baina neure senarrak ez zuen horren argi», azaldu du. Tira, ez da gutxiagorako. Lau hizkuntza egiten dituzte etxean: aitak ingelesez, amak errumanieraz, eta alabek gazteleraz eta euskaraz.
«Beldur nagusia izan da geurea ez den hizkuntza batean egingo zituztela ikasketak… Nola lagundu ditzakegu orduan guk geure alabak?». Jakintza ikastolakoek hitzaldi bat antolatu zuten Euskararen Egunaren harira, eta horri esker, hainbat beldurri erantzunak topatu zizkioten. «Linguista ezagun bat etorri zen, telebistan agertzen den bat, nola da… Kike Amonarriz! Eta hark laguntza izugarria eman zigun. Esan zigun, adibidez, geure ama hizkuntzetan hitz egin behar geniela geure alabei, horrek laguntzen duela beste hizkuntzak ikasten». Honela, errumanieraz hitz berri bat ikasten duten bakoitzean, Olariuren alabek euskaraz eta gazteleraz bilatuko dute hitz hori bera, haien hiztegia handituz… lau hizkuntzetan!
Alabengan «garapen» hori ikustea ederra dela dio Olariuk: «Orain gai dira guri euskaratik gauzak itzultzeko, eta, ikusten dut haientzat euskara hizkuntza naturala dela». Ez alferrik: «Alabei galdetu genien ea lau hizkuntzetatik zein zuten gogokoena. Eta haiek… euskara esan!».
Familia Laguna
Hizkuntza gora eta behera, Olariuk esku artean Irutxuloko Hitzaren ale bat duela ikusi dugu. «Euskaraz ulertzen duzu, ala?», galdetu diogu. Eta hark ezetz. «Oraindik ez, baina pixkatxo bat banabil ikasten. Astekari honetan Bagera elkartearen Auzoko programa ateratzen da… eta ni bertara joaten naiz, astean behin!», azaldu du.
Hain zuzen, Bagera elkartearen Auzoko programa da doako ikastaroak eskaintzen dituen ia programa bakarra. Ongi Etorri Eskolara elkartearen bidez ezagutu zuen, eta, azaldu duenez, asko du eskertzeko elkarteak egiten duen lana. «Iaz hasi ginen Familia Laguna programan, beste lagun batzuek gomendatuta, eta esperientzia ederra izan da».
Familia Lagunaren bidez, atzerritar jatorriko familiak eta bertakoak elkartu, eta hainbat formazio eta jarduera antolatzen dira: «Ahalik eta gehien parte hartu dugu, eta oso ondo sentitu gara. Azken batean, hasieran harremanak egitea beti da zaila, eta honek sarea egitea ahalbidetu digu».
Elena Olariu, errumaniar jatorriko ikerlaria, Matia fundazioan.Joseba Parron
Donostia, bizitzeko
Urtean behin edo bitan saiatzen da itzultzen Bukarestera, familia osoa bertan du eta. «Harrigarria da alabekin bertara joatea», Olariurentzat. Hizkuntzarekin duten harremanaz beste adibide bat gehiago eman du, barre artean: «Nire alaba gazteenak esaten dit berak ez dakiela errumanieraz… errumanieraz hitz egiten dugun bitartean!».
Oraingoz, ordea, Donostia bizitzeko leku aproposa du familiak. Eskaintza kultural eta haurrentzako jarduera guztiez gain, festek harritu zuten Olariu. «Zenbat festa egiten dira Donostian! Eta, neguan, zer esan! Hasieran, alabentzako jantziak eta prestatzea kostatu zitzaigun, baina orain asko gustatzen zaigu».
Eta festa gogokoena, San Tomas eguna. «Oso politak dira jantziak eta janaria goxoa eta giroa lasaia…». Giroa lasaia? «Tira, alaben ordutegian mugitzen gara gu, eta orduan oraindik lasaia da!», dio, barrez: «Ikusiko dugu handitzen direnean!». •
