Josemi Beltran Donostia Kulturako Zinema zuzendaria da, baita Fantasiazko eta Beldurrezko Asteko zuzendaria ere. Zinema aretoek urte zaila bizi dute pandemiak ekarritako neurriengatik, baina baita ohitura aldaketengatik ere. Zinemarekiko duen pasioan ez du eraginik honek, eta ilusioz hitz egiten du programaz.
Josemi Beltran. (Argazkia: Xalba Ramirez) Zein da, zinemaren ikuspegitik, urte honen balorazioa?
Orain arte Donostia oasi txiki bat izan da. Estreinaldi guztiak zinema aretoetan egin dira, beste hiri handi batzuetan ez bezala, eta publikoaren erantzuna beti izan da oso ona. Egia da nahiko heldua dela publikoa; eta sektore horrek barruko ekitaldietara joateko beldurra duela.
Oro har, konfinamendua eta gero, zinema aretoetara joateko ohitura galdu da. Publikoaren zati batek ezagutu du plataformen mundu ‘zoragarria’, eta horrek ere eragina izan du. Ohitura aldaketa bat egon da hor. Zinema ekoizleek eta banatzaileek estreinaldiak horren arabera egiten dituzte orain. Bi hilabete barru etxean ikus dezakeenez, jendeak ez du zinemara joateko presarik.
Donostia Kulturaren programan ere?
Urtarrilean, Tabakaleran Buñuel zikloa hasi genuenean, bi pase egitea erabaki genuen, edukierarengatik, eta zikloa nahiko arrakastatsua izan zelako. Gero, udan, pase bakarrera itzuli gara %100eko edukierarekin, baina ez da betetzen. Oxala edukiera erdiarekin beteko balira!
Konfinamenduaren amaieran, militantzia puntu handi bat ikusi genuen. Baina, aurtengo udan, tendentzia beherantz joan da. Agian beste eskaintza batzuk agertu direlako, eta jendeak nahiago duelako tabernetara edo kaleetara joatea aretoetara baino.
Edukiera murrizketak, aretoetan jateko debekuak… Handiagoa izan dira hemen Espainiako Estatuko beste lekuekin alderatuta.
Bai, estatuan nabari izan da gazte jende gehiago egon dela aretoetan. Baina hemen krispeten eta edarien falta nabaritu da. Gainera, diru sarrera garrantzitsua da hori aretoentzat, eta nabaritu dute. Egia esan, gure espazioetan jatekoak ez du eragin handirik. Bang-Bang eta Beldurrezko Astean izan ezik, normalean gurean ez da jaten eta edaten.
Gainontzeko kultur ekitaldiekin alderatu daiteke zinemaren egoera?
Zineman gehiago nabaritzen da beherakada. Posible delako gure etxeetan zineman ikusten duguna ikustea. Kalitate eta esperientzia aldetik alde handia dago, baina kontzertu edo antzezlan batekin alderatuta, ahulena izan daiteke. Zalantzarik gabe, lan bat egin behar dugu sektore publikoak zein pribatuak, jendearen arreta eta konfiantza berreskuratzeko.
Plataformek, beraz, zenbateko eragina dute ohitura aldaketa hauetan?
Universal ekoiztetxeak beste plataforma berri bat sortuko duela iragarri du, eta haren filmak hor estreinatuko dituzte hiruzpalau hilabete beranduago. Orduan, jendeak ez du zineman ikusteko presarik. Telesailak jarraian ikusten dira etxean, telebista piztuta uztearen pareko bihurtu dira. Hor ez da gehiegi baloratzea ikus-entzunezko lan bat. Plataformak ‘inguruko zarata’ bihurtu dira.
Nola konbentzituko zenuke herritar bat zinema esperientzia horren alde?
Geroz eta zailagoa dela uste dut! Ikusten duzunean pertsona bat, metroan edo autobusean, film garrantzitsu bat bere mugikorrean ikusten… Nola konbentzitu zinema aretora joateak (denbora eskaintzeak eta ordaintzeak) merezi duela? Niretzat, ez dago zalantzarik, askoz esperientzia ederragoa delako. Dune ikusten duzunean nabaritzen duzu. Baina, bataila hori nahiko galduta dugu gaur egun.
Militantzia puntu bat dauka gaur egun, eta ez litzateke hala izan behar. Irakurtzeko konbentzitzea bezala da. Gustuko baduzu, badakizu zer den. Gauza mekaniko batean bihurtzen bada, akabo plazera! Aisialdia da, eta, beraz, plazeretik egin behar da.
Film zaharrak itzuli dira aretoetara.
Hainbat berrestreinaldi arrakastatsu izan dira Donostiako aretoetan: Ghibili estudiokoak, Scarface, Matrix… itxaropena sortu dezake, jende askok lehen aldiz ikus ditzakeelako. Aretoei ondo etorri zaie, baina errealistak izan behar dugu, horrek ez du bermatzen aretoen biziraupena.
Aurten gomendatuko zenukeen filmik. Eta inondik inora ere gomendatuko ez zenukeenik?
Last night in soho, Beldurrezko Astean publikoaren saria izan zen. Harribitxi bat da, eta arreta merezi du. Aipatu dudan Dune ere oso garrantzitsua izango da. Pantaila handiaren boterea erakusten dute. Eta, bestea… Badaude estatuko komedia batzuk hobe dela gure etxeetan ikustea (barrez). Baina ez dut oso altu esango, zeren gero arrakastatsuenak izan ohi dira. Eta aretoen biziraupena ere bermatzen dute.
